Oruç hakkında bilgiler
İslâmın beş şartından birisi de oruçtur. Hicretin ikinci senesi farz kılınmıştır. Kitap, Sünnet ve icma ile sabittir.
Oruç insanın imsak vaktinden güneşin batışına kadar, yemekten, içmeden, cinsel münâsebetten kendini men etmesidir.
Ramazan ayına oruç ayı denir. Oruca niyet şarttır. Kalben niyet kâfidir. Dil ile de söylemek menduptur.
Oruç türleri ya da Oruç kısımları
Oruç altı kısımdır.
1. Farz Oruç: Ramazan orucu ile bunların kazası ve keffaret orucu farzdır
2. Vâcıp Oruç: Nezir orucu, bozulan nafile orucun kazası
3. Sünnet Oruç: Muharremin 9, 10 ve 11'inde tutulan oruçtur
4. Mendup ve mustehap Oruç: Her ayın 13, 14, 15 Günleri ile Pazartesi, Perşembe günleri tutulan oruç ve Ramazandan sonra Şevval ayında 6 gun tutulan oruçtur
5. Nafile Oruç: Hiç bir muayyen vakıte münhasır olmadan kerahat vakitleri hanemde tutulan oruçtur
6. Mekruh Oruç: Bu da ıkı kısımdır
- Tenzfhen Mekruh: Muharremin yalnız 10'unda aşure orucu nevruz gunu ve tayın edilerek tutulan Cuma ve Cumartesi orucu mekruhtur
- Tahnmen Mekruh: Ramazan bayramının birinci gunu, Kurban bayramının birinci, ikinci, uçuncu, dördüncü gunu tutulan oruçtur
Oruç kimlere farzdır
Ramazan orucunun bir kimseye farz olması ıcim o kimsenin
1. Müslüman olması lazımdır
2. Akıllı olması lazımdır
3. Buluğa ermiş (çocukluktan kurtulmuş olması lazımdır)
4. Sıhhatli olmalıdır (Hastalara edası farz değildir, iyileşince kaza ederler )
5. Bir yerde devamlı ikamet etmeleri lazımdır (Misafir iseler, misafirlikten sonra eda ederler )
6. Kadınların hayız ve nıfas halinde olmamaları gerekir (Bunlar da sonra kaza ederler)
Not: Butun bunlara sahip olan kimse orucun sıhhati bakımından nıyyet etmelidir, Aksı halde orucu sahih olmaz.
Orucu bozmanın cezası
Oruç bir ibadettir. Ona başlamakla borç olur. Onu bozmak günahtır. Farz olan Ramazan orucunun dünyevi cezası keffarettır. Keffaret 60 gunluk oruç olup bir gun de kazası olmakla 61 gun eder. Diğer oruçları yalnız kaza etmek kafidir.
Orucu bozan şeylerin bir kısmı yalnız kazayı icap ettirir.
Şöyle ki; kendisinde gıda, deva, lezzet ve menfaat bulunan bir şey yemek orucu bozar keffâretı gerektirir.
Fakat bunlar olmazsa keffaret lazım gelmez. Örneğin, yaraya akıtılan bir ilaç
Oruçlu kimseye mekruh olan haller
1. Ab dest veya gusulde ağıza ve buruna su çekerken suyu bol kullanıp ağızda tutmak mekruhtur
2. Oruçlu kimsenin pişen yemeğin tadına bakması (kotu huylu kocası olan kadınlar ıçm bir mahzur yoktur )
3. Oruçlu kimsenin satın alacağı ya bal vs tadına bakması mekruhtur
4. Evvelce çiğnenmiş bir sakızı çiğnemek mekruhtur (Erkekler ıçm oruçlu değilken de sakız çiğnemek kerihtir )
5. Oruçlu kimsenin hareketini azalmak ıçm soğuksu ile yakınması mekruhtur
6. Oruçlu kimsenin zevcesıyle çıplak sarmaş dolaş olması mekruhtur
7. Halsiz kalacak kadar kan aldırmak
Orucu bozduktan sonra yalnızca kaza gerektiren durumlar
1. Çığ pırı ne yemek, un yemek, hamur yemek
2. Çok tuz yemek, az tuz yemek keffaretı gerektirir
3. Pamuk, kağıt gibi yenmeyen bir şey yemek
4. Zeytin çekirdeği ve buna benzer bir şey yemek
5. İğne yaptırmak ilaç almak
6. Boğaza kaçan yağmur veya kar suyu kendi iradesi dışında yutmak
7. Abdest alırken boğaza su kaçması
8. Olgunlaşmamış bir meyvayı yemek
9. Toprak yutmak
10. Kulağa yağ veya su damlatmak
11. Ağız dolusu kusmak
12. Ağız içinde kalan nohut tanesi kadar bir maddeyi yemek
13. Unutarak bir şeyi yeyıp içen bir kimsenın orucunun bozulduğunu zannederek yeyıp içmesi
14. Sabah olduğu halde olmadı zannedip sahur yemek
15. Geceleyin niyeti unutulan, gunduz niyeti edilen oruç bozulursa kaza lazım gelir
16. Güneş batmadan battı zannedip iftar etmek
17. Bir kimse oruçlu iken sefere çıksa yolda orucunu bozsa kaza icap eder
18. Uyurken birisi tarafından boğazına su dökülmesi
19. Oruçlu olduğunu bilen bir kimse ağzına aldığı renkli bir ipliğin suyunu yutsa orucu bozulur
20. Karı kocanın şehvetle öpüşmesinde inzal vaki olsa oruç bozulur
21. Ramazan orucundan başka bozulan butun oruçların kazası gerekir. Ancak Ramazan orucu bilerek bozulursa keffaret ıcab eder
Orucu bozduktan sonra kefaret gerektiren durumlar
1. Oruçlu olduğunu bilerek yeyıp içmek
2. Az miktarda tuz yemek
3. Ağzına giren yağmur ve kar suyunu isteyerek yutmak
4. Sigara içmek
5. Enfiye çekmek
6. Çığ et yemek
7. Kıl vesaire gibi yenmesi adet olan bir şeyi yemek
8. Karısının veya başka birinin lezzet almak için tukruğunu yutmak
9. Oruçlu olduğu halde cinsi münasebette bulunmak
10. Kan aldırdıktan veya karısını şehvetle öptükten sonra oruç bozuldu zannıyla yiyip içmek
11. Bir kimse ramazanda ıhtılam olsa orucu bozuldu zannıyla iftar etse kaza lazım, bununla orucun bozulmayacağını bile bile iftar etse keffaret lazım gelir
12. Orucunu bozan kimseye o gun bir baygınlık halı arız olsa keffaret sakıt olur
Orucu bozmayan şeyler
1. Oruçlu olduğunu unutarak yemek, içmek, cinsi münasebette bulunmak
2. Uyurken ıhtılam olmak
3. Karısını sadece öpmek ve tutmak
4. Kadına şehvetle bakmak suretiyle inzal olmak
5. Gusul icap eden kimsenin sabahleyin gusletmesi
6. Ağzına gelen balgamı yutmak
7. Genzinden gelen akıntıyı yutmak
8. Ağzına alınan ilacın tadının boğaza ulaşması
9. Ağız içinde kalan nohuttan ufak şeyin yutulması
10. Bıyık yağlamak
11. İradesi dışında kusmak
12. Kan aldırmak
13. Sürme çekmek
14. Abdest ve gusulde ağız içinde kalan yaşlığın tukruk ile birlikte yutulması orucu bozmaz
15. Dişlerin arasında çıkan kan az olur, tukruğe galip olmazsa oruç bozulmaz. Eğer bu kan tukruge müsavi veya daha fazla ise orucu bozar
16. Bir illetten dolayı ağızdan çıkan boğaza akan su orucu bozmaz
17. Gözyaşı ve alınteri ağıza gitse az miktarı orucu bozmaz, çoğu bozar
18. Ağrıyan bir dişe konulan bir karanfilin tadı boğaza gitse orucu bozmaz. Karanfil yutulursa orucu bozar
19. Renkli bir ip parçasını ağıza giderse orucu bozar
20. Ağız içinde kalan nohut tanesinden kuçuk şeyler orucu bozmaz
21. Göze dökülen ilaç orucu bozmaz
Oruç tutmamayı ve orucu bozmayı gerektiren durumlar
Hasta olmak, yolcu olmak, mecburilık, gebelik ve emziklilik, dermansızlık, düşkünlük ve ihtiyarlık
1. Hasta olmak: Bir hasta oruç tuttuğu takdirde hastalığın artmasından veya uzamasından korkarsa, bilahare kaza etmek üzere tutmayabilir veya bozabilir
2. Yolculuk: Bir kimse uç gunluk veya onsekız saatlik bir mesafeye yolculuk yapmış olursa, bilâhare kaza etmek üzere oruca niyet etmez
3. Mecburılık: Tarafından orucun bozulması için zorlanırsa bozmadığı takdirde öldürülmesi soz konusu ise
4. Gebelik ve mezıklılık: Gebe olan veya bir çocuğa sut veren kadın, kendine veya çocuğa bir zarar gelmesinden korkarsa bilahare kaza etmek şartıyla orucu bozabilir
5. Açlık ve susuzluk: Bir kimse açlıktan ve susuzluktan dolayı aklını kaybedeceğini tecrübeyle veya musluman bir tabibin ıkazıyla anlarsa orucunu bozar
6. Düşkünlük ve ihtiyarlık: Oruç tutmaya gucu yetmeyen çok yaşlı kimseler de oruç tutmazlar
Bunlara kazası da şart olmadığından, fidye verirler