Ünlü Türk Heykeltraşları kimlerdir?

Ülkemizin yetiştirdiği bir çok yetenekli ünlü heykeltraş vardır.

Oskan Efendi (Yervant)

1855 yılında doğdu. 1914 yılında öldü.

Bilindiği kadarıyla Avrupa'da heykel öğrenimi gören ilk Osmanlı yurttaşıdır. İtalya'da ve Fransa'da öğrenim gördü. Sanayii Nefise Mektebi Alisi'nin Heykel Şubesi'nin ilk öğretmenidir. Osman Hamdi Bey'in yardımcılığını da yapmıştır. Osman Hamdi Bey'in eşi Naile Hanım'ın ve Osman Hamdi Bey'in büstleri ile Efe ve Tavukçu Kadın adlı iki heykeli bugün elde olan ve bilinen eserleridir.

Osman Efendi'nin heykel dalında başlayan eğitim faaliyetinin bir tamamlayıcısı niteliğinde olan işleri, genellikle ifade değerleri abartılmamış olan büst çalışmalarıdır.

İhsan Özsoy

1867'de İstanbul'da doğdu. 1944'te İstanbul'da öldü.

Sanayii Nefise Mektebi Alisi Heykel Şubesi'nin ilk öğrencilerindendir. Bir rastlantı sonucu ve Osman Hamdi Bey'in aracılığıyla bu okula girdi. Oskan Efendi'nin öğrencisi oldu. 9 yıl öğrenim gördü. 1981 yılında Paris'e gönderildi. Bir süre Jan Baptist Gustave Deloye'un atölyesinde çalıştı.

Hadi Bara

1906 yılında Tahran'da doğdu. 1971 yılında İstanbul'da öldü.

Babası Afganistan'lı, annesi Türkiye Büyükelçiliği'nde çalışan bir memurun kızıydı. Ailesi, Hadi (Bara) 3-4 yaşlarındayken Türkiye'ye göç etti. Hadi Bara, ilkokuldan sonra bir süre Saint Joseph Fransız Erkek Lisesi'nde okudu. 1923'te Sanayii Nefise Mektebi Alisi'ne girdiyse de, buradan da ayrıldı. Bir süre memurluk yaptı. 1925'te burs kazanarak Paris'e gitti. Julian Akademisi'nde Bouchard'ın öğrencisi oldu. Despiau'dan özel dersler aldı.

1930'da yurda dönünce, Akademi'de muallim muavini ve kitaplık memuru oldu. Öğretim üyeleriyle anlaşmazlık içinde olan bazı arkadaşlarıyla birlikte, Akademi'den uzaklaştırıldı (1932), 1933 başlarında ise modlaj öğretmenliğine getirildi. 1949 yılında Paris'e gitti ve rahatsızlanınca bir süre burada kaldı. Non-figüratif sanat anlayışından etkilendi. Yurda dönüşünde, Belling'in yönetiminde olan heykel atölyeleri ikiye ayrılınca bir bölümün yöneticiliğine getirildi. (Zühtü Müridoğlu ile) (1950). Hastalığı nedeniyle emekli oluncaya kadar öğretim üyeliğini sürdürdü.

Zühtü Müridoğlu

1906'da İstanbul'da doğdu.

Cezayirli Hasan Paşa İlkokulu'nda, Kasımpaşa Numune Rüştiyesi'nde okudu. Kabataş İdadisi'ne yazıldıysa da devam etmedi. Bir süre çalıştıktan sonra, 1924'te İhsan Özsoy'un teşvikiyle Sanayii Nefise Mektebi Alisi'ne girdi ve heykel öğretmeni İhsan Özsoy'un öğrencisi oldu. Bu okulu bitirince, Avrupa sınavını kazanarak Paris'e gitti (1928). Özel Colarossi Akademisi'nde ve Marcel Gimond'un atölyesinde çalıştı (1928 - 1932). Bu arada Ecole du Louvre'daki sanat tarihi ve Sorbonne'daki estetik kurlarına devam etti.
Yurda dönünce Samsun Lisesi'ne resim öğretmeni olarak atandı (1932). "D Grubu"nun kurucuları arasında yer aldı. 1936'da İstanbul Arkeoloji Müzesi heykeltıraşlığına getirildi. Bir süre Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'nde öğretmenlik yaptı (1939). Daha sonra Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü öğretmenliğine getirildi (1940). Fakat Dekoratif Sanatlar Bölümü modlaj öğretmeni olarak görevlendirildi. 1947 - 1949 yılları arasında Paris'te kaldı. Yurda dönünce G.S. Akademisi Helkel Bölümü'nde atölye öğretmeni olarak görevlendirildi. (H. Bara ile). 1955'te Ağaç Uygulama Atölyesi'ni açtı. 1969'da ilgili kanun uyarınca "profesör" unvanı aldı.

Hüseyin Anka Özkan

1909'da Dumurcalı'da doğdu.

Edirne Öğretmen Okulu'nda okurken, resim öğretmeni Ratip Aşir'di. İlk resim zevkini bu öğretmeninden aldı. Dönemin Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati'nin ilgisiyle İstanbul'a öğretmen olarak atandı ve bu sırada Güzel Sanatlar Akademisi'ne devam etmeye başladı. Belling'in öğrencisi oldu. 1931'de girdiği okulu 1940'da bitirdi. İlke olarak sergilere katılmayan sanatçı, genellikle anıtsal heykeller yapmıştır.

Sadi Çalık

1917'de Girit'te Kandiye'de doğdu. 1979'da İstanbul'da öldü.

1923'te ailesi İzmir'e göç edince, ilkokul ve liseyi İzmir'de okudu. İzmir Erkek Lisesi'ndeki resim öğretmeni Abidin Elderoğlu'ndan etkilendi. Güzel Sanatlar Akademisi'ne girdi ve Belling'in öğrencisi oldu. 1949'da bu okulu bitirince, kendi olanaklarıyla Paris'e gitti ve kısa sürede yurda geri dönerek serbest çalışmaya başladı. 1957'de, Amerikan Haberler Merkezi'ndeki sergiye, "Minimunizm" diye adlandırıldığı bir anlayışın ürünü olan ilginç bir heykelle katıldı.

Bu anlayış yeterli ilgiyi görmemekle birlikte, daha sonra Amerika'da "Minimal Sanat" adıyla anılan benzer bir anlayış ortaya çıkmıştır (1967). 1959'da, başarılı heykel çalışmalarından ötürü G.S. Akademisi Heykel Bölümü Kurulu, kendisine atölye öğretmenliği verdi. Daha sonra asistan, doçent ve profesör oldu. Ölümüne kadar öğretim üyeliğinin yanı sıra, serbest çalışmalarını da sürdürdü.

Hüseyin Gezer

1920 yılında Mut'ta doğdu.

İlkokulu Mut'ta, ortaokulu Silifke'de okuduktan sonra, Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu'nu bitirdi (1940). 1 yıl öğretmenlik yaptıktan sonra, askerlik hizmetini tamamladı. Dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel'in emriyle, mecburi hizmeti ertelenerek Güzel Sanatlar Akademisi Helkel Bölümü'ne girmesi sağlandı (1944). Belling'in öğrencisi oldu ve 1948'de okulu bitirdi.

Burslu olarak Paris'e gitti ve burada Julian Akademisi'nde Prof. Gimond'un atölyesinde çalıştı. Yurda dönünce, G.S. Akademisi Heykel Bölümü'ne asistan olarak girdi (1950). Modlaj öğretmenliği, atölye öğretmenliği, müdür yardımcılığı, müdürlük (daha sonra başkanlık), ayrıca 1969-1976 yılları arasında Resim ve Heykel Müzesi müdürlüğü yaptı. Okulla ilgili kanun uyarınca "profesör" unvanını aldı.

İlhan Koman

1921'de Edirne'de doğdu.

Edirne Lisesi'ni bitirdikten sonra, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü'ne girdi (1941). Bir yıl sonra bölümünü değiştirerek heykel bölümüne geçti. Belling'in öğrencisi olarak 1945'te bu okulu bitirdi. Avrupa sınavını kazanarak, 1947-1950 yılları arasında Paris'te çalıştı. Yurda dönünce Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü asistanı oldu (1951). 1959'de görevinden ayrılarak İsveç'e gitti ve bu ülkeye yerleşti.

1967'de Stokholm Uygulamalı Sanatlar Yüksek Okulu'na öğretim üyesi olarak kabul edildi. Koman'ın eserleri yurdumuzda, İsveç'te ve başka yabancı ülkelerde yer almaktadır. Anıtkabir'in büyük rölyeflerinden doğu kanadını yapmıştır. 1954 Ankara Devlet Sergisi'nde ikincilik, 1955 Ankara Devlet Sergisi'nde birincilik ödüllerini aldı.

Ali Teoman Germaner

Ali Teoman Germaner, (1934 - ) heykeltraş. Aloş Germaner takma adıyla da bilinmektedir.

1934 yılında İstanbul'da doğdu. 1949-1954 yılları arasında iDGSA Heykel Bölümü'nde Rudolf Belling, Zühtü Müridoğlu ve Ali Hadi Bara'nın atölyelerinde sanat öğrenimi gördü. 1960 yılında Fransız hükümetinin bursuyla Paris'e gitti. 1961-1965 yılları arasında École des Beaux-Arts'da bulundu. René Collamarini'nin atölyesinde heykel ve W. S. Hayter'in atölyesinde gravür çalıştı.

1965 yılında MSÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümünde öğretim üyesi olarak göreve başladı. 1970 yılında doçent, 1976 yılında da Profesör oldu.

Burhan Alkar

Burhan Alkar, (d. 1928, Filibe). Türk heykeltraş.

1951'de Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü'nden mezun oldu. 1958'de aynı bölümün açtığı modelaj asistanlığı sınavını kazandı. 1960'da Paris'e gitti ve Julian Akademisi'nde Heykeltıraş Monsieur Mougene'in atölyesinde çalıştı. 1961-65 yılları arasında Paris Güzel Sanatlar Yüksekokulu'nda Monsieur Leyque'in atölyesinde heykel ihtisası yaptı. 1965'de Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü'nde Modelaj öğretmenliğine başladı. 1977'de emekli oldu.

Ernur Tüzün

Ernur Tüzün, (d. 1938 Mersin - ö. 1986 Mersin) Türk heykeltraş.

İlk-orta ve lise öğrenimini Mersin'de tamamladıktan sonra Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Heykel Bölümünden 1968 yılında dereceyle mezun oldu. Milli Eğitim Bakanlığı bursuyla gönderildiği Paris-Ecole Nationale superieure des beaux arts'da ihtisasını tamamladı.

1973 ve 1974 yıllarında sergi ve müzelerle ilgili İtalya'da yaptığı araştırmalarının ardından Türkiye'ye dönen Ernur Tüzün, kişisel atölyesinde çalışmalara devam etti. 1986 yılında araştırma ve çalışmaları için gittiği Mersin'de geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti.

Hakkı Karayiğitoğlu

(1926 - 2007), Türk heykeltraş.

1926 yılında Bulgaristan'ın Kırcaali yöresinde çiftçi çocuğu olarak doğdu. 1933 yılında ailesi Türkiye'ye göç etti ve Tekirdağ'a yerleşti. Resme ilgisi ilkokul yıllarında başladı. Ortaöğrenimini Tekirdağ'da tamamladı.

1941 yılında Güzel Sanatlar Akademisi'nin resim bölümüne girdiyse de maddi imkânsızlıklar yüzünden 10 gün sorna Tekirdağ'a geri dönmek zorunda kaldı ve vekil öğretmen olarak çalışmaya başladı. 1942 yılı başında Ankara'da Halkevleri Sergisi'nde Tekirdağ Halkevi adına sergilenen resmi ile üçüncülük ödülü aldı. Aynı yıl Balıkesir Öğretmen Okulu'na girdi. Henüz öğretmen okulunda öğrenci iken yaptığı İsmet İnönü büstünün bir dökümünü Balıkesir Halkevi, bir diğerini ise Bigadiç kaymakamlığı satın almıştı. Bu başarı, yerel ve ulusal basında yer buldu.

1947'de Edirne Öğretmen Okulu'nu, 1950'de Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-iş Bölümü'nü bitirdi. Gazi Eğitim Enstitüsü'nün son sınıfında iken 11. Devlet Resim Heykel Sergisi'ne beş heykeli ile katıldı. Jüri tarafından bir heykeli satın alınmaya layık görüldü ve jürinin Milli Eğitim Bakanlığı'na verdiği rapor sonucu 1950'de heykel çalışmalarını geliştirmesi için Güzel Sanatlar Akademisi'ne tayin edildi, böylece lisansüstü heykel çalışmaları yapma olanağına kavuştu. 3 yıl sonra askerlik görevini yapmak için akademiden ayrıldı.

Haluk Tezonar

Haluk Tezonar (d. 1942 - ö. 1995) Türk heykeltraş. En çok Atatürk Anıtı yapan heykeltraşlar arasında yer alır.

1942 yılında Çorlu'da doğdu. Ortaöğrenimi sırasında müzikle ilgilendi ve bir süre İstanbul Belediyesi Konservatuarı Yaylı Sazlar Bölümü'nde kontrbas eğitimi aldı. İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'nda seramik eğitimi gördü. Okulun hocalarından heykeltraş Hakkı Karayiğitoğlu, kendisini heykel çalışmalarına yöneltti. 1965 yılında mezun olduğu okulunda asistan olarak çalıştı. Okulun, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'ne dönmesinden sonra da uzun yıllar öğretim üyeliğine devam etti. 1985 yılında heykel bölümü başkanlığına atandı. 31 Aralık 1995 günü hayatını kaybetti.

Mehmet Aksoy

Mehmet Aksoy, (d. 1939, Hatay - Yayladağı), heykeltıraş.

1939'da, şimdi Suriye sınırlarında kalan Yayladağ'nın Kesap kasabasında doğdu. İlk ve orta öğrenimini Yayladağ, Hatay, Tarsus ve Antakya'da yaptı. 1960 yılında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nin Resim bölümüne girdi. Daha sonra Heykel bölümüne geçti ve 1961-1967 yılları arasında Prof. Şadi Çalık atölyesinde öğrenim gördü. Askerliğini yaptıktan sonra 1969-70 yıllarında aynı bölümde asistanlık yaptı ve bir devlet bursu alarak 1970'te Londra'ya gitti. Daha sonra Berlin'e geçti ve Hochschule der Künste'den 1977'de master derecesiyle mezun oldu. Berlin'de sanatçı topluluklarında ve politik etkinliklerde yer aldı. 1978'de Türkiye'ye dönerek 1980'e kadar İDGSA'da öğretim üyeliği yaptı.