Vatandaşlık nasıl alırım, yetkili makam kararı ile TC vatandaşı olma?
Türk vatandaşlığı 2 yolla kazanılır:
• Doğumla kazanılan vatandaşlık
• Sonradan kazanılan vatandaşlık
Bu sayfada sonradan kazanılan vatandaşlık maddesini daha detaylı olarak inceleyeceğiz. Doğumla kazanılan vatandaşlık konusunu detaylı olarak incelemek için lütfen bağlantıya tıklayınız.
Eğer isteğiniz sadece oturma izni almak ise detayları burada bulabilirsiniz.
Sonradan kazanılan vatandaşlık
Sonradan kazanılan Türk vatandaşlığı üç yolla elde edilir.
A. Yetkili makam kararı
B. Evlat edinilme
C. Seçme hakkının kullanılması
Bu sayfada yetkili makam kararı ile vatandaşlık kazanma maddesini daha detaylı olarak inceleyeceğiz. Evlat edinilme ve seçme hakkının kullanılması konuları için evlat edinilme ve secme hakkı bağlantısına tıklayabilirsiniz.
A. Yetkili makam kararıyla vatandaşlığın kazanılması
Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığı dört yolla kazanılır.
1. Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması.
2. Türk vatandaşlığının istisnai olarak kazanılması.
3. Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması.
4. Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması.
Bunların herbirini tek tek açıklamamız gerekiyor:
1. Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması
Şu durumların varlığı gerekir:
1. Kendi millî kanununa, vatansız ise 4721 sayılı Türk Medenî Kanununa göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak.
2. Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet etmiş olmak.
3. Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini ispat etmek için; aşağıdaki şartlardan bir ya da bir kaçını, ikna edici olmak için gerçekleştirmek:
• Türkiye’de taşınmaz mal edinmek.
• Türkiye’de iş kurmak.
• Türkiye’de yatırım yapmak.
• Türkiye’ye ticaret ve iş merkezini nakletmek.
• Türkiye’de çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak.
• Türk vatandaşı ile evlenmek.
• Türk vatandaşlığı için ailece müracaat etmek.
• Daha önce Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş ya da çocuk sahibi olmak.
• Eğitimini Türkiye’de tamamlamış olmak.
4. Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak.
5. Toplum açısından sorumluluk duygusu sahibi ve iyi ahlaklı, güvenilir olmak. Kötü alışkanlığı bulunmamak.
6. Yeterli düzeyde Türkçe konuşabilmek.
7. Türkiye’de kendisini, ailesini ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişileri geçindirecek bir mesleğe ve yeterli gelire sahip olmak.
8. Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak.
9. Eğer gerekirse; Bakanlık başvuru yapan kişinin kendi vatandaşlığından çıkmasını da isteyebilir.
Aşağıda durumu belirtilenlerin dosyası, başvurunun yapıldığı ikamet yerindeki valiliklerce reddedilir.
• Yasal ikamet izni olmaksızın veya yasal olmakla birlikte Türkiye’de yerleşme niyetini göstermeyen
• Sığınma veya iltica başvuru sahibi olan
• Sığınmacı durumunda Türkiye’de yaşayan
• Öğrenim amaçlı ikamet eden
• Turistik amaçlı ikamet eden
• Öğrenim gören çocuğuna refakat amaçlı ikamet eden
• Tedavi amaçlı ikamet eden
• Herhangi bir suçtan dolayı yargılaması devam eden veya hükümlü ya da tutuklu olan kişiler
Dosyası tam ve uygun olanların yukarıdaki şartlara göre il emniyet müdürlüğünce soruşturması yapılır. Soruşturması tamamlanan yabancının dosyası valiliğe iade edilir. Valilik de dosyayı komisyona gönderir.
Başvuru sahibinin, yukarıdaki şartların tamamını taşıyıp taşımadığı, komisyon tarafından hem dosya üstünde incelenir, hem de karşılıklı mülakat (yüz yüze görüşme) yapılarak tespit edilir. Başvuranın soy durumu da bu mülakatta incelenerek, Türk soylu olup olmadığına da bakılır. Sağır ve dilsizlerin mülakatı kendi işaret dillerinde tercüman aracılığı ile veya okur-yazar iseler yazarak yapılır. Komisyonun olumlu kararı üzerine dosya Bakanlığa, eğer olumsuz ise valiliğe gönderilir.
İstenen Belgeler
• İsteği belirten form dilekçe.
• Pasaport veya benzeri belge.
• Doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi bir belge. Evli ise eş ve çocuklarının aile bağını kanıtlayan nüfus kayıt örneği veya benzeri belge.
• Medenî hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanmayı kanıtlayan belge, dul ise eşine ait ölüm belgesi.
• Türk vatandaşı birinci veya ikinci derece yakınları varsa bu kişilere ait müracaat makamlarınca Mernis sisteminden alınan nüfus kayıt örneği.
• Sağlık Bakanlığınca belirlenmiş olan sağlık raporu.
• Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağladığına ilişkin gelirini veya mesleğini ispatlayan çalışma izni, vergi levhası, taahhütname veya benzeri belge.
• Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz olarak beş yıl ikamet ettiğine dair il emniyet müdürlüğünden alınacak yurda giriş ve çıkış tarihlerini gösteren belge.
• Başvuru tarihinden ileriye doğru vatandaşlık işlemlerinin sonuçlandırılmasına yetecek süreli ikamet tezkeresi.
• Herhangi bir suç nedeniyle hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyorsa onaylı bir örneği.
• Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.
2. Türk vatandaşlığının istisnai olarak kazanılması
Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulunun kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler. (5901 sayılı kanun 12. madde)
• Türkiye'ye sanayi tesisleri getirenler
• Bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklif verilenler
• Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler
• Göçmen olarak kabul edilen kişiler
İstenen Belgeler
• İsteği belirten form dilekçe.
• Pasaport veya benzeri belge.
• Medenî hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanma belgesi, dul ise eşine ait ölüm belgesi.
• Doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi belge ve evli ise eş ve çocuklarının aile bağını kanıtlayan nüfus kayıt örneği veya benzeri belge.
• Türk vatandaşı birinci veya ikinci derece yakınları varsa bu kişilere ait müracaat makamlarınca Mernis sisteminden alınan nüfus kayıt örneği.
• Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.
Tamamlanan dosya karar alınmak üzere Bakanlığa gönderilir. Bazen ise dosya zaten doğrudan Bakanlıkça tamamlanır.
Göçmen işlemleri
5543 sayılı İskân Kanununa göre göçmen olarak kabul edilen kişilerin vatandaşlık dosyası il bayındırlık ve iskân müdürlüğünce düzenlenir ve Bakanlığa gönderilir. Bakanlık inceler ve olumlu ise Bakanlar Kuruluna teklif eder. Bakanlar Kurulu uygun gördüğünü kabul eder.
Göçmen olarak Türk vatandaşlığını kazanamayan yabancı eş ve çocuklar için aşağıdaki hükümler uygulanır: (5901 sayılı kanuna dayanak 11/2/2010 tarihli 2010/139 nolu yönetmeliğin 37. maddesi gereği)
1. Türk vatandaşlığının sonradan kazanılması, eşin vatandaşlığına tesir etmez.
2. Türk vatandaşlığını birlikte kazanan ana ve babanın çocukları ana ve babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.
3. Evlilik birliği içinde ana veya babadan birinin Türk vatandaşlığını kazanması durumunda, Türk vatandaşı olmayan eşin muvafakat etmesi halinde çocuk, ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.
4. Türk vatandaşlığını kazanan ana veya babanın Türk vatandaşlığını kazandığı tarihte velayeti kendisinde bulunan çocuğu, Türk vatandaşı olmayan eşin muvafakat etmesi halinde ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.
5. Muvafakat (izin) verilmemesi halinde ana veya babanın yerleşim yerinin bulunduğu ülkedeki hâkim kararına göre işlem yapılır.
6. Ana veya babadan birinin ölmüş olması halinde çocuk, Türk vatandaşlığını kazanan ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.
7. Türk vatandaşlığını kazanan ananın evlilik birliği dışında doğan çocuğu anaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.
8. Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuran ana veya babanın çocuklarının ana veya baba ile birlikte işlem görmesi esastır. Ana veya babanın Türk vatandaşlığını kazandığı tarihte kendileri ile birlikte işlem görmeyen çocukları ergin olduktan sonra Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvurdukları takdirde haklarında aşağıdaki hükümler uygulanır. (5901 sayılı kanuna dayanak 11/2/2010 tarihli 2010/139 nolu yönetmeliğin 15. maddesi gereği)
Şu durumların hepsinin birden varlığı gerekir:
1. Kendi millî kanununa, vatansız ise 4721 sayılı Türk Medenî Kanununa göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak.
2. Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet etmiş olmak.
3. Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini ispat etmek için; aşağıdaki şartlardan bir ya da bir kaçını, ikna edici olmak için gerçekleştirmek:
• Türkiye’de taşınmaz mal edinmek.
• Türkiye’de iş kurmak.
• Türkiye’de yatırım yapmak.
• Türkiye’ye ticaret ve iş merkezini nakletmek.
• Türkiye’de çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak.
• Türk vatandaşı ile evlenmek.
• Türk vatandaşlığı için ailece müracaat etmek.
• Daha önce Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş yada çocuk sahibi olmak.
• Eğitimini Türkiye’de tamamlamış olmak.
4. Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak.
5. Toplum açısından sorumluluk duygusu sahibi ve iyi ahlaklı, güvenilir olmak. Kötü alışkanlığı bulunmamak.
6. Yeterli düzeyde Türkçe konuşabilmek.
7. Türkiye’de kendisini, ailesini ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişileri geçindirecek bir mesleğe ve yeterli gelire sahip olmak.
8. Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak.
9. Eğer gerekirse; Bakanlık başvuru yapan kişinin kendi vatandaşlığından çıkmasını da isteyebilir.
3. Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması
Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması iki türdür:
1. Türkiye'de ikamet etme süresi şartı aranmadan
2. Türkiye'de üç yıllık ikamet etme süresi şartı aranarak
Bunları tek tek inceleyelim:
1. İkamet süresi aranmayan durumlar
Türkiye’de ikamet etme süresi şartı aranmadan Türk vatandaşlığını yeniden kazanmak için; durumları aşağıdaki şartlara uygun kişiler Bakanlık / Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilirler. ( a ve b maddeleri bakanlık kararı / c maddesi bakanlar kurulu kararı) (5901 sayılı kanun 13. ve 43. Maddeler gereği)
a. Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler.
b. Ana veya babalarına bağlı olarak (-5901 sayılı kanun 27. Madde hükmü gereği- Türk vatandaşlığını kaybeden ana ya da babanın talebinin bulunması ve diğer eşin de muvafakat etmesi halinde çocukları da kendileri ile birlikte Türk vatandaşlığını kaybederler. Muvafakat verilmemesi halinde hakim kararına göre işlem yapılır. Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını birlikte kaybeden ana ve babanın çocukları da Türk vatandaşlığını kaybeder. Vatandaşlığın kaybı, çocukları vatansız kılacak ise bu madde hükümleri uygulanmaz. ) Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklar, ergin olmalarından itibaren üç yıl içinde seçme hakkı kullanmak suretiyle Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilirler.
c. Yürürlükten kaldırmış olan eski Türk vatandaşlığı yasasının aşağıdaki hükümlerine göre (403 sayılı eski Türk Vatandaşlığı Kanununun 25 inci maddesinin (a), (ç), (d) ve (e) bentleri) vatandaşlığını kaybedenler; Türkiye’de ikamet süresi şartı aranmadan Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilirler.
• İzin almadan kendi istekleriyle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar,
• Yurt dışında bulunup da; muvazzaf askerlik görevini yapmak veya Türkiye`de savaş ilanı üzerine yurt savunmasına katılmak için yetkili makamlarca yapılan çağrılara üç ay içinde mazeretsiz olarak cevap vermeyenler
• Askerliğe sevk sırasında veya kıtalarına katıldıktan sonra yurt dışına kaçıp da kanuni süre içinde dönmeyenler
• Silahlı Kuvvetler mensupları ile askerlik görevini yapmakta olanlardan görev, izin, hava değişimi veya tedavi için yurt dışında bulunup da süresi bittiği halde mazeretsiz olarak üç ay içinde geri dönmeyenler
2. İkamet süresi aranan durumlar
Türkiye’de üç yıllık ikamet etme süresi şartı aranarak Türk vatandaşlığını yeniden kazanmak için; durumları aşağıdaki şartlara uygun olan kişiler, Bakanlar Kurulu/ Bakanlık kararıyla vatandaşlığı yeniden kazanabilirler.
Bakanlar Kurulukararıyla Türk vatandaşlığına alınabilecek olanlar (5901 sayılı kanun 29. madde):
• Yabancı bir devletin, Türkiye'nin menfaatlerine uymayan herhangi bir hizmetinde bulunup da bu görevi bırakmaları kendilerine yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içinde ise mülki idare amirleri tarafından bildirilmesine rağmen, üç aydan az olmamak üzere verilecek uygun bir süre içerisinde kendi istekleri ile bu görevi bırakmayanlar
• Türkiye ile savaş halinde bulunan bir devletin her türlü hizmetinde Bakanlar Kurulunun izni olmaksızın kendi istekleriyle çalışmaya devam edenler.
• İzin almaksızın yabancı bir devlet hizmetinde gönüllü olarak askerlik yapanlar.
Bakanlık kararıyla Türk vatandaşlığına alınabilecek olanlar (5901 sayılı kanun 34. madde):
Aşağıda durumları belirtilenlerin ergin olmalarından itibaren üç yıl içinde Türk vatandaşlığından ayrılmış olanlardan;
• Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle doğumla Türk vatandaşı olanlardan yabancı ana veya babanın vatandaşlığını doğumla veya sonradan kazananlar.
• Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle Türk vatandaşı olanlardan doğum yeri esasına göre yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar.
• Evlat edinilme yoluyla Türk vatandaşlığını kazananlar.
• Doğum yeri esasına göre Türk vatandaşı oldukları halde, sonradan yabancı ana veya babasının vatandaşlığını kazananlar.
• Herhangi bir şekilde Türk vatandaşlığını kazanmış ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazananlar.
İstenen Belgeler
• İsteği belirten form dilekçe.
• Müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği.
• Pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
• Medenî hal belgesi.
• Kişi Türk vatandaşlığını kaybettikten sonra varsa medenî halinde meydana gelen değişikliklere ilişkin belge.
• Evli ise eş ve çocuklarının aile bağını gösteren nüfus kayıt örneği veya benzeri belge.
• Türk vatandaşlığını kaybettikten sonra kişinin kimlik bilgilerinde değişiklik olmuş ise bunu gösteren belge.
• Türkiye’de üç yıllık ikamet etme süresi şartı aranarak Türk vatandaşlığını yeniden kazanacak olanlardan, başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz olarak üç yıl ikamet ettiğine dair il emniyet müdürlüğünden alınan yurda giriş ve çıkış tarihlerini gösteren belge ve başvuru tarihinden ileriye doğru vatandaşlık işlemlerinin sonuçlandırılmasına yetecek süreli ikamet tezkeresi.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.
Kayıt dışı kalanlar
Herhangi bir nedenle Türk vatandaşlığını kaybetmiş ve yapılan yersel yazımda kayıt dışı kalmış, Türk vatandaşlığından çıkma izni almış ana veya babanın çıkma izninden önce doğmuş ve aile kütüğüne tescil edilmemiş çocuklar; Türk vatandaşlığını yeniden kazanmaları halinde; ana ve babalarının eski kütüklerine kaydedilir.
4. Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması
1. Bir Türk vatandaşı ile evlenme doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz.
2. Bir Türk vatandaşı ile en az üç yıldan beri evli olan ve evliliği devam edenler başvurabilir.
3. Herhangi bir suçtan dolayı yargılaması eden, hükümlü ya da tutuklu olanlar başvuramaz.
4. Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü halinde, evliliğin devamı şartı aranmaz.
5. Evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancıların mahkeme kararıyla, evlenmenin butlanına (hiç olmamış) karar verilmesi halinde evlenmede iyiniyetli iseler Türk vatandaşlığını muhafaza ederler.
6. Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancının eşi, Türk vatandaşlığını sonradan kazanmış ise; evlilikte geçen sürenin hesaplanmasında, bu eşin Türk vatandaşlığını kazanma tarihi esas alınır.
Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması için yurt içinden ve yurt dışından yapılacak başvurularda izlenecek yol:
Yurt içinden başvuru:
İl emniyet müdürlüğünden; evliliğin aile birliği içinde olduğu hakkında araştırma yapılır. Soruşturması tamamlanan yabancının dosyası il müdürlüğüne ve oradan da komisyona gönderilir. Evli çiftler komisyon tarafından önce ayrı ayrı ve sonra da birlikte mülakata tabi tutulmak suretiyle; evliliğin Türk vatandaşlığını kazanmak amacıyla yapılmış bir evlilik olup olmadığı araştırılır. Komisyonun kararı il müdürlüğünce Bakanlığa gönderilir.
Yurt dışından başvuru:
Evliliğin aile birliği içinde devam eden bir evlilik olup olmadığının tespiti için, en az muavin konsolos unvanı taşıyan bir diplomat tarafından, eşlerin her ikisi de ayrı ayrı ve birlikte mülakata alınır. Yabancının bulunduğu devletin kanunları izin verdiği takdirde yabancı eşin sabıka kaydı istenir. Evliliğin yabancı devletin resmi makamlarınca da kabul edilip edilmediği araştırılır. Sonuç Bakanlığa gönderilir.
Evliliğin iptalinde iyi niyetin korunması
• Evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanan kişi, evliliğinin butlanına (evliliğin hiç olmamış sayılmasına) karar verilmesi halinde Türk vatandaşlığını kaybeder.
• Ancak, evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancı, Bakanlıkça yapılacak inceleme sonucunda evlenmede iyiniyetli olduğunun tespiti durumunda Türk vatandaşlığını muhafaza eder.
• Butlan evlilikten (evliliğin hiç olmamış sayılması) doğan çocuk ise; her durumda Türk vatandaşlığını korur.
İstenen Belgeler
• İsteği belirten form dilekçe.
• Türk vatandaşı eşe ait başvuru makamlarınca Mernis sisteminden alınan nüfus kayıt örneği.
• Pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
• Kişinin kimlik bilgilerini gösteren doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi belge.
• Yerleşim yeri Türkiye’de bulunuyor ise en son tarihli ikamet tezkeresi.
• Herhangi bir suç nedeniyle hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyor ise onaylı bir örneği.
• Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.
İlgili içerikler
• Türk Vatandaşlığının Kazanılması, Doğumla Vatandaşlık Kazanma
• Türk vatandaşlığının evlat edinme ve seçme hakkı ile kazanılması
