Tavla Nasıl Oynanır? Tavla Zar İsimleri ve Kazanma İpuçları

Yediden yetmişe her Türk'ün ata oyunu tavladır. Tavla özellikle aile ortamları ve esnaf ortamlarının vazgeçilmez oyunudur. Peki tavla nasıl oynanır. İşte bu yazıda sizlere bunu anlatacağız.

Oyunun amacı, rakibinizden önce tüm pullarınızı tavla tahtasından "toplamaktır". Her oyuncu, diğer oyuncunun ilerlemesini engelleyebilir. Oyunun amacı, ister yüz yüze ister çevrimiçi oynayın aynıdır.

Tavla Tahtasını Dizme

Her renkten 15 pul vardır (pul, bir tavla taşıdır). Dört tane zar ve bir katlama küpü bulunması gerekir. Zarların rengi, genellikle pulların rengiyle aynıdır.

Tavla tahtasındaki boşluklar, dar üçgenlerle gösterilir ve hane olarak adlandırılır. Tavla tahtasındaki haneleri göstermek için, genellikle bir numaralandırma sistemi kullanılır. Hanelerin her biri bir sayıyla temsil edilir; kendi ev tahtanızdaki ilk hane, 1 numaralı hanedir ve son hane, saat yönünün tersine sayıldığında, 24 numaralı hanedir; bu da, rakibinizin ev tahtasındadır.

Tavla tahtasının ilk dizilişi aşağıdaki gibidir:

İki pul, 24 numaralı hanede,
Beş pul, 13 numaralı hanede,
Üç pul, 8 numaralı hanede,
Beş pul, 6 numaralı hanede,

Rakibinizin pulları, sizinkilerin ayna görüntüsü şeklinde dizilir.

Oyunu Başlatma

Oyunu kimin başlatacağını belirlemek için, her oyuncu bir tane zar atar. Zarın, çubuğun sağ tarafında, tavla tahtasının içine konması gerekir. En yüksek sayıyı atan oyuncu, atılan sayıları ilk hamlesini oynamak için kullanarak oyunu başlatır. Oyunun yönü, 24 numaralı haneden 1 numaralı haneye, saat yönünün tersinedir.

Oyunun başlangıcında, oyunun değeri bir puandır (parasal olarak, yani dolar cinsinden ifade edilen taban bahse eşittir). Oyuncuların her ikisi de, 64 sayısından başlayıp 2 sayısına doğru giden katlama küpünü çevirerek bahsi katlama teklifinde bulunabilir. Diğer oyuncu, katlamayı kabul edebilir veya oyunu terk edebilir. Katlamayı kabul eden kişi, sonraki katlamayı teklif etme hakkına sahip olur. Katlama, oyunun bahsini çok yükseltebilir.

Oyun

Oyuncular zarları sırayla atar. Bir oyuncu, kendi pullarını zarların gösterdiği sayı kadar taşıyabilir. Her zarın ayrı bir değeri vardır, yani bir oyuncu her pulu, zarların birinde gösterilen hane kadar olmak üzere, zarların her atılışında iki farklı pulu taşıyabilir.

Pullar, üç tür "açık" haneye konabilir:

• boş bir haneye,
• oyuncunun kendi pulunun bulunduğu bir haneye,
• rakibin tek bir pulunun (açık pul) bulunduğu bir haneye.

Korunmayan açık bir pulun bulunduğu haneye konmak, rakibin pulunun tavla çubuğuna çıkarılmasına yol açar. Açık bir pula konduğunuzda, yazılım, rakibin pulunu tavla çubuğuna koyar. Pulun sahibi, rakibin ev tahtasındaki açık bir haneye koyabilecek bir zar sayısı atıp pulu oyuna geri koyana kadar pul, tavla çubuğunda kalır. Oyuncu, rakibin ev tahtasındaki açık bir haneye denk düşen bir sayıyı iki zarın birinde atamazsa, oynama sırasını kaybeder.

Çift atarsanız, yani zarların her ikisi de aynı sayıyı gösterirse, zarların iki katını oynarsınız. Örneğin, üç-üç attıysanız, iki kez yerine dört kez üç hane gidebilirsiniz. Bir pulu dört kez üç hane taşıyabileceğiniz gibi, iki pulu ikişer kez veya başka birleşimlerde de taşıyabilirsiniz. Renkleri aynı olduğu sürece, tek bir hanede bulunabilecek pul sayısında bir sınırlama yoktur. bitti düğmesine bastığınızda veya zarlara tıkladığınızda oynama sıranız biter.

Tüm pulları kendi ev tahtanıza taşıdığınızda, pulları toplamaya başlarsınız. Tüm pullarını ilk toplayan oyuncu, oyunu kazanır. Pullarınızı toplarken bir pulunuz kırılırsa, pulunuzu tavla çubuğundan rakibinizin ev tahtasına koymak ve tekrar pul toplamaya başlamadan önce bu pulu kendi ev tahtanıza taşımak zorundasınız. Rakibiniz bir pulunu toplamadan önce siz tüm pullarınızı toplarsanız, "mars" etmiş olursunuz. Mars, oyunun bahsinin iki katını kazandırır.

Tüm pullarınızı tavla tahtasından toplamışsanız ve rakibiniz hiçbir pulunu toplayamamışsa ve sizin ev tahtanızda hala bir pulu varsa, bahisler üç katına çıkar. Buna katmerli mars adı verilir. Mars ve katmerli mars, katlama küpü kullanılarak yapılmış katlamaya eklenir ve oyunun bahislerini daha da yükseltir!

Kazanma İpuçları

Vurulmalarını önlemek için, pullarınızı çift halde tutun.

Kendi ev tahtanızda iki veya daha fazla açık pul varsa, rakibinizin pulunu kırmayın.

Rakibinizin ilerlemesini engellemek için, sıralı altı kapı alın. Altılı sırada hiçbir kırık pul bırakmamaya dikkat edin. Buna "altı kapı kapalı" denir.

Rakibinizin ev tahtasında, vurulduğunuz zaman güvenle konabileceğiniz, kapılar alın. Bunlara "rakip ev tahtasındaki kapı" denir.

Tavla stratejinizden emin olana kadar, küçük bahislerle başlayın.

Oyun Türleri

Tek Oyun – Tek oyunda, tek bir rakiple tek bir oyun oynarsınız ve en az bahis kadar, en çok da limit kadar kazanırsınız.

Maç Oyunu – Maç oyununda, tek bir rakiple belirli sayıda puan için oynarsınız ve bu puana ulaşan (veya geçen) ilk oyuncu, belirlenen ödülü kazanır. Daha fazla puan almak, kazancınızı artırmaz.

Tavlada Zar İsimleri

Tavla yı çok iyi bilen ustalar, attıkları her zara bir isim verir. Bu isimler Farsça dır. Ve bu isimler bir kültürün mirasıdır.

1-1: Hep Yek Dü Yek
2-2: Dü Bara (günümüz türkçesiyle:dubara)
2-1: Dü yek
3-3: Dü Se
3-2: Seba-i Dü
3-1: Se Yek
4-4: Dört Cihar ("Caar" gibi de okunur)
4-3: Cihar-ü Se
4-2: Cihar-i Dü
4-1: Cihar-ı Yek
5-5: Dü Beş
5-4: Beş Dört (penc-i caar)
5-3: Penc-ü Se
5-2: Penc i Dü
5-1: Penc-ü Yek
6-6: Dü Şeş
6-5: Şeş Beş
6-4: Şeş Cehar
6-3: Şeş-ü Se
6-2: Şeş-i Dü
6-1: Şeş-ü Yek

Tavla Sözlüğü

Tavla Tahtası

Tavla tahtası, oyunun oynandığı tahtadır ve tavla tablası olarak da adlandırılır.

Hane

Tahtadaki 24 üçgene hane denir. Bir oyunu kazanmanın skorunu kastetmek için de kullanılabilir.

İç Tahta/Ev Tahtası

Tahtanın, oyunda pulların toplandığı iç veya ev kısmı.

Dış Tahta

Dış tahta, tavla tahtasının ev tahtasının yanında bulunmayan iki tane çeyreklik kısımdır.

Tavla Çubuğu

Tavla çubuğu, tavla tahtasını iki yarıya bölen çubuktur. Pullar, vurulduktan sonra tavla tahtasına girmeyi burada bekler.

Pul

Bir tavla taşına pul denir.

Pozisyon

Pulların tavla tahtasındaki dizilişidir.

Gidilecek Hane Sayısı

Gidilecek hane sayısı, bir oyuncunun tüm pullarını toplamak için gereken toplam hane sayısıdır. Oyunun başlangıcında, her oyuncunun gideceği hane sayısı 167′dir.

Kapı Almak

Kapı almak, iki pulu aynı haneye koyup, o hanenin kontrolünü ele geçirmektir.

Bir Haneyi Kontrol Etmek

Bir haneyi kontrol etmek için, o hanede, rakibinizin konamayacağı şekilde, en az iki pul bulundurmaktır.

Rakip Ev Tahtasındaki Kapı

Rakip ev tahtasındaki kapı, rakibinizin ev tahtasında kontrol ettiğiniz bir hanedir.

Açık

Bir hanede, vurulabilen tek bir pul varsa, buna açık denir.

Vurmak

Vurmak, rakibinizin açık pulunun üstüne konmak demektir.

Tek Zarla Vurma

Tek zarla vurma, zarlardan birindeki sayıyla vurmak demektir.

Koymak

Tavla çubuğundan, rakibin ev tahtasına pul koymak demektir.

İçeriye Atmak

İçeriye atmak, pulları kendi ev tahtanıza taşımaktır.

Toplamak

Toplamak, bir pulu tavla tahtasından almaktır.

Gidilecek Hane Sayısı

Zardaki sayı / pulun taşındığı hane sayısıdır.

Kırık Zar

Kötü konan bir zar, "kırık" sayılır ve zarların her ikisinin yeniden atılması gerekir.

Çift

Zarların her ikisi de aynı sayıyı gösterdiğinde, o sayıya sahip dört zar gibi kabul edilir.

Açık Pulda Kapı Almak/Kırıp Kapı Almak

Bir açık pulu iki pulla vurup kapı almak.

Kapı Bozmak

Kapı bozmak, aynı hanede bulunan iki pulu ayırmak demektir.

Açık Bırakmak

Bir hanede korumasız (açık) bir pul bırakmak demektir.

Kapı Pulu

Kapı pulu, sahibinin üstüne başka bir pul koymayı düşündüğü, bir hanedeki tek bir puldur.

Altı Kapı

Altı kapı, arka arkaya altı kapının, bunların arkasında kalmış rakip pulların oynamasını engellediği bir durumdur.

Kapı Azaltma

Toplamaya hazırlanmak amacıyla, tüm pullarınız evinizde toplanmadan önce ev tahtanızdaki büyük haneleri boşaltmak.

Mars

Mars, kaybeden oyuncunun, kazanan oyuncu tüm pullarını topladıktan sonra, hiçbir pulunu toplayamamasıdır. Bu durumda, kazanan oyuncu, katlama küpü değerinin iki katını alır.

Katmerli Mars

Katmerli mars, kazanan oyuncu tüm pullarını topladığında, kaybeden oyuncunun hiçbir pulunun toplamamış olması ve kazananın ev tahtasında veya tavla çubuğunda bir veya daha fazla pulunun bulunmasıdır. Bu durumda, kazanan oyuncu, katlama küpü değerinin üç katını alır.

Küp

Küp, katlama küpü de denir, altı yüzünün her birinde aşağıdaki sayılar bulunan bir küptür: 2, 4, 8, 16, 32, 64. Küp, bir oyuncu tarafından diğer oyuncuya oyunun bahislerini katlama seçeneği sunmakta kullanılır.

Küpü Almak

Bahisleri katlama teklifini kabul eden son oyuncu, küpü alır, yani küpün kontrolü kendisine geçer.

Almak

Almak, bahsi katlama teklifini kabul etmek ve katlama küpünü almak demektir.

Pas

Pas, bahsi katlama teklifini reddetmek ve oyunu vermek demektir; çekilmek olarak da bilinir.

Oyundan Çekilmek

Oyundan çekilmek, oyunu vermek demektir.

Crawford Kuralı

Bir maç oyununda, bir oyuncunun kazanmaya tek bir puanının kaldığı ilk oyuna Crawford oyunu denir ve Crawford kuralına göre böyle bir oyunda katlamaya izin verilmez. Oyun değerleri, mars veya katmerli mars yapılarak yine de iki veya üç katına çıkabilir.

Karşı Katlama

Bir oyuncu, katlama teklifini hemen iki katına çıkartıp küpü elinde tutarsa, buna karşı katlama denir. Bu oyuncunun rakibi, karşı katlama teklifini kabul veya reddedebilir. Bu seçenek çevrimiçi tavla oyunlarının çoğunda bulunmakla birlikte, hepsinde mevcut değildir.

Geri Oyun

Bir oyuncu yarışmanın gerisindeyse, fakat rakibin ev tahtasında yine de en az iki kapısı varsa, bir geri oyun stratejisi uygulayarak, son anda bir pul vurur ve rakibin pulunu bir altı kapının arkasında bırakmaya çalışır.

Oyun Planı

Üç ana oyun planı (strateji) vardır: kaçma, engelleme ve saldırma.

Kaçma Stratejisi

Kaçma stratejisi, rakiple mümkün olduğu kadar az etkileşime girer.

Engelleme Stratejisi

Engelleme stratejisinde oyuncu, engelleyici kapılar almaya çalışır.

Saldırma Stratejisi

Saldırma stratejisinde, oyuncu, kendi ev tahtasındaki haneleri kontrol ederek, rakibi vurur ve kapı alır.

Tutma Oyunu

Tutma oyunu, savunma veya engelleme stratejisi kullanılarak oynanan oyundur.

Oyun Sonu

Oyun sonu, oyunun oyunculardan birinin pullarını toplamaya başladığı kısmıdır.

Temas Pozisyonu

Temas pozisyonu, pulların birbirleriyle ilişkili olduğu ve birbirlerini vurabilecekleri veya engelleyebilecekleri bir hanedir.

Salt Yarış

Tüm pullar ev tahtasına doğru gidiyorsa ve önlerinde hiçbir rakip pul kalmamışsa, oyuncuların amacı mümkün olduğu kadar hızla ilerlemektir ve böyle bir oyuna salt yarış denir.