Kurban Bayramında Kurban Edilecek Hayvanların Vasıfları Nelerdir?
Kurban şu üç cins hayvandan olur:
1. Koyun ve keçi.
2. Sığır. Mandalar da sığır cinsinden sayılır.
3. Deve.
Bunlar dışında kalan hayvanlardan kurban olmaz. Bu üç cins hayvanın hem dişisinden, hem de erkeğinden kurban olur. Fakat koyun ve keçinin erkeği daha efdaldir. Koyun ve keçi bir yaşını, sığır iki yaşını, deve ise 5 yaşını doldurmadan kesilmemelidir. Ancak koyun 6 aylık olduğu halde bir yaşındaki gibi cüsseli ve gösterişli ise, kurban edilmesi câizdir. Keçinin ise bir yaşını doldurması şarttır. Kurbanlık hayvanın toplu, gösterişli ve semiz olması da şarttır. Bir koyun ve keçi yalnız bir kişi adına kurban edilebilir. Sığır cinsinden bir hayvanı veya bir deveyi, bir kişi kurban edebileceği gibi, 7'ye kadar (yedi de dahil) kişi de ortaklaşa kurban edebilirler. Bu yedi kişinin de Allah rızası için kurban kesmek niyetinde olmaları şarttır. İçlerinden biri kurbana niyet etmeksizin sırf et almak için iştirâk etse, hiçbirinin kurbanı sahih olmaz. Katılanların sayısının tek veya çift olması mühim değildir. Ortaklar kurbandan hisselerini tartarak ayırmalıdırlar. Götürü usûlü ile taksim câiz olmaz.
Kurban Kesmenin Sahih Olmasının Şartları Nelerdir?
Kurbanın rüknü, kesilmesi caiz olan bir hayvanı kesmektir. Kesilen bu kurbanın sahih olabilmesi için iki şart lâzımdır:
1. Vakit: Kurbanın kesim vakti, Kurban Bayramı'nın birinci günü fecrin doğuşundan itibaren, üçüncü gün güneş batıncaya kadarki üç günlük süredir. Bu müddet içinde kurbanın kesilmesi şarttır. Bu vakitler dışında kurban kesilmesi sahih olmaz. Kurbanı gece kesmek mekruhtur.
2. Kesilecek hayvanın ayıplardan sâlim olması. Allah'a kurbiyet ve ibâdet maksadıyla kesilecek hayvanların kusursuz ve ayıpsız olmasına Müslümanların dikkat etmeleri, Peygamberimizin (asm) birçok hadîslerinde emredilmiştir.
Bu ayıplar iki kısma ayrılır:
a. Çok ayıp sayılan ve o hayvanın kurban edilmesine dînen mâni olan büyük özürler.
Çok ayıp sayılan özürlerin başlıcaları şunlardır:
1. İki gözü veya bir gözü kör.
2. Kesilecek yere yürümeye gücü yetmeyecek derecede topal.
3. Kulakları veya sadece bir kulağı kesik.
4. Tamamen dişsiz veya dişlerinin çoğu dökmüş.
5. Boynuzlarının ikisi veya biri kökünden kırılmış.
6. Kuyruğunun yarısı veya 3`te birinden fazlası kesilmiş.
7. Hayaları veya memelerinin uçları kopmuş.
8. Kemiklerinde ilik kalmayacak kadar zayıf ve düşkün hayvan.
9. Doğuştan kulağı ve kuyruğu olmayan.
10. Zapt u rabt altına alınıp sürüye gönderilemeyecek kadar çok deli hayvan.
11. Pislik yiyen hayvan. Bunlar da usûlü üzere temizlenmedikçe kurban edilmeleri câiz olmaz.
b. Az ayıp sayılan ve hayvanın kurban edilmesini kerahetle câiz kılan küçük kusurlardır.
Az kusurlu sayılan hallerden başlıcaları şunlardır:
1. Gözleri şaşı veya zayıf gören hayvan.
2. Bir ayağı topal, fakat diğer üçü ile aksayarak da olsa yürüyebilen hayvan.
3. Doğuştan boyunsuz veya boynuzu az kırılmış hayvan.
4. Kulakları delik ve yarık veya uçları sarkmış ve kesilmiş hayvan.
5. Dişlerinin bâzısı düşmüş hayvan.
6. Otlamasına mâni olmayacak derecede az deli hayvan.
7. Kuyruğunun veya hayalarının veya kulağının bir kısmı kesik (üçte ikiden fazlası var) hayvan.
8. Doğuştan küçük kulaklı hayvan.
9. Uyuz, fakat toplu hayvan.
10. Tenasül uzvu iptal edilmiş, yani, burulmuş hayvan...