Metal, Ametal ve Yarımetal Nedir
Metal Nedir?
Metal, Yüksek elektrik ve ısı iletkenliği, kendine özgü parlaklığı olan, şekillendirmeye yatkın, katyon oluşturma eğilimi yüksek, oksijenle birleşerek çoğunlukla bazik oksitler veren elementler. Metaller, kendi aralarında: soy metaller (altın, gümüş, platin, ... gibi) ve soy olmayan metaller (demir, çinko, aliminyum, ... gibi) şeklinde sınıflandırılabilir.
Yarı metal nedir?
Yarı metaller, iyi metal özelliği göstermeyen metallerdir. Bunlar hem metal, hem de ametal özelliği gösterir. Silisyum, bor, antimun, arsenik, ... gibi elementler yarı metallerdir.
Ametal Nedir?
Ametaller, metal özelliği göstermeyen elementlerdir. Sertlik, mekanik uyarlanabilirlik ya da elektrik iletkenliği gibi metallere özgü özellikleri göstermeyen maddelerdir. Genellikle karbon, azot, fosfor, oksijen, kükürt, selenyum, flüor, klor, brom, iyot ve soy gaz elementlerine ametal denir.
Metallerin genel özellikleri
• Parlaktırlar.
• Isı ve elektriği iyi iletirler.
• Tel ve levha haline getirilebilirler.
• Oda koşullarında (civa hariç) katıdırlar.
• Serbest halde tek atomlu olarak bulunurlar.
• Bileşiklerinde yalnız pozitif değerlik alırlar.
• Genellikle oksitlerinin sulu çözeltisi baz özelliği gösterir.
• Kendi aralarında bileşik oluşturamazlar. Alaşım denilen homojen karışımları oluştururlar.
• Pirinç (Zn+Cu), Lehim (Pb+Sn) gibi
Metallerin Kullanım Alanları
Bazı metaller, örneğin aliminyum(Al) hafiftir ve bu nedenle havacılık endüstrisinde kullanılmaya uygundur. Bazıları ise, örneğin sıhhi tesisatta kullanılan krom (Cr) krozyona, yani yenime karşı dirençlidir. Aliminyum (Al), demir (Fe), kalsiyum (Ca), sodyum (Na), potasyum (K) ve magnezyum yer kabuğunda bol bulunan metallerdir. Periyodik cetvelin gruplarında bulunan elmentler metal ve ametal biçiminde sınıflandırılır.
Ametallerin genel özellikleri
• Görünümleri renkli ya da mattır.
• Isı ve elektriği iletmezler (grafit hariç).
• Tel ve levha haline getirilemezler, kırılgandırlar.
• Oda koşullarında katı, sıvı ve gaz halinde bulunabilirler.
• Serbest halde molekül yapılıdırlar.
• Bileşiklerinde pozitif ve negatif değerlik alabilirler.
• Genellikle oksitlerinin sulu çözeltisi asit özelliği gösterir.
• Metallerle ya da kendi aralarında bileşik oluşturabilirler.
Hidrojen, oksijen, azot, kükürt, klor, brom, iyot, elmas, grafit, vb. elementler ametaldir.
Ametallerin Kullanım Alanları
Genellikle ısı ve elektriği iyi iletmezler. Bir kristale elektrik akımı verdiğimizde elektronların, kristaldeki bağ türüne bağlı hareket kazanmaları ile ya iletkenlik oluşur ya da Elektronlar elektrik akımı altında hiç hareket edemezler, o zaman da kristallerde yalıtkanlık özelliği meydana gelir.
Ametal elementlerden birkaçı hem yerkabuğunun büyük bir bölümünü oluşturur, hem de canlıların var olabilmesi ve gelişmesi için yaşamsal önem taşır.
Yarı metallerin özellikleri
Bazı özellikleri metallere bazı özellikleri de ametallere benzeyen elementlerdir. B, Si, Ge, As, Se, Sb, Te, Po ve Bi yarı metaldir.
• Tümü oda sıcaklığında katı haldedir.
• Orta derecede iletkendirler.
• Erime ve kaynama sıcaklıkları yüksektir.
• Kendi aralarında ve ametallerle yaptıkları bileşiklerde kovalent bağlıdırlar.
Yarı metaller şunlardır: silisyum, arsenik, antimon, germanyum, tellür, polonyum.