Pi Sayısı Nerelerde Kullanılır

Pi sayısının orantısının çıkarılarak çözülmesi, matematikte son derece güç bir konuydu. Çin’de eski çağlarda birçok matematikçi, Pi orantısını çıkarmak için büyük çaba harcamıştır. M.S 5. yüzyılda Zu Chongzhi’nin Pi ölçüsünün hesaplanmasında sağladığı başarı, büyük bir hamle sayılmıştır. Çin’in eski büyük matematikçisi ve gökbilimcisi Zu Chongzhi, M.S 429 yılında Jiangkang kentinde (bugünkü Jiangsu eyaletinin Nanjing şehri) dünyaya gözlerini açmıştır. Birer astronom olan dedesi ve babası tarafından etkilenen Zu Chongzhi, çocukluğunda matematik ve astrolojik bilgilerle büyümüştür. M.S 465 yılında Zu Chongzhi, Pi orantısını hesaplamaya başlamıştır

Eski çağlarda Çin’de insanlar, pratikte bir dairenin çevre uzunluğunun, bu daire çapının üç mislini aşkın olduğunu kavramışlardır. Ancak kesin sayı hakkında farklı görüşler vardı. Zu Chongzhi’den önce Liu Hui adlı bir Çinli matematikçi, Pi ölçüsünün hesaplanmasında bilimsel bir “kesme yöntemi”ni, yani, Pi’yi daire içerisinde çizilen düzenli çokgenlerin çevre uzunluğuyla dairenin çevre uzunluğuna yakınlaşmaya çalışarak elde etme yöntemini önermiştir. Liu Hui, bu yöntem yoluyla ancak Pi’nin ondalık noktadan sonraki dördüncü rakamına kadar hesaplayabilmiştir. Zu Chongzhi, sonra bu temel üzerinde devamlı araştırmalar ve tekrarlı hesaplamalar yaparak, Pi’yi ondalık noktadan sonraki yedinci rakama kadar çıkarmış, (3.1415926 ve 3.1415927 rakamları arasında) ve üstelik, Pi’nin kesir şeklindeki takribi sayısını da hesaplamıştır. Zu Chongzhi’nin söz konusu neticeleri hangi yönteme dayanarak çıkardığı bilinmemektedir. Eğer Liu Hui’nin “kesme yöntemi”yle Pi elde edilmeye çalışılırsa, daire içerisinde 16 bin düzenli çokgen çizilerek hesaplanmalıdır. Bunun ne kadar zaman gerektireceği, ne kadar yorucu bir iş olacağı bellidir.

Daha sonra yabancı matematikçilerin vardıkları sonuç, yaklaşık bin yıl önce yaşamış Zu Chongzhi’nin hesaplayarak elde ettiği Pi’ye denk gelmiştir. Tarihte üstün katkıda bulunmuş Zu Chongzhi’yi anmak için bazı yabancı matematikçiler, Pi olan π’ya “Zu ölçüsü” adının koyulmasını önerdiler. Pi’nin hesaplanmasındaki başarıdan başka Zu Chongzhi, oğluyla birlikte ustalıkla küre hacmini hesaplamayı başarmıştır. Onların zamanında başvurdukları ilkeye, daha sonra Batı’da “Cavalleri” kuralı denmiştir. Yani bu ilke, ancak bin yıl geçtikten sonra İtalyan matematikçi Cavalleri tarafından doğrulanmıştır. Bu kuralı ilk keşfetmiş ve önemli hizmetler vermiş baba-oğul Zu Chongzhi’leri anmak için matematikte bu kurala “Zu kuralı” adı verilmiştir.

Zu Chongzhi’nin matematik alanında elde ettiği başarı, Çin’in eski matematik alanında kazanılan başarılardan yalnızca biridir. Aslında 14. yüzyıl önce Çin, matematik alanında her zaman dünyanın en gelişmiş ülkeleri arasında yer almıştır. Örneğin, geometredeki “Gou Gu Ding Li” ilkesi (Pythagorism teorisi), Çin tarihinin ilk döneminde (takriben M.Ö 2. yüzyıl ) yazılmış olan “Zhou Bi Suan Jing” matematik kitabında ileri sürülmüştür. Daha sonra, yani 1. yüzyılda yazılmış “Jiu Zhang Suan Shu” adlı eserde dünyanın matematik tarihinde ilk kez olumsuz sayı kavramı ve olumlu-olumsuz sayıların toplama ve çıkarma ilkeleri önerilmiştir. 13. yüzyılda Çin’de 10 bilinmeyenli denklem işlemi yapılırken, Avrupa’da ise ancak 16. yüzyılda 3 bilinmeyenli denklem işlemi yapılabilmiştir.

Pi sayısı daire, silindir gibi geometrik şekillerin hesaplanmasında kullanılır.