Abi aklıma çok iyi bir proje geldi!

- Abi aklıma çok iyi bir proje geldi!

- Neymiş?

- Şöyle şöyle... Çok zengin olacam, anama bunu, babama şunu alacam, kardeşlerime şunları, dayı-teyze-hala-amca, ... çok param olacak çoook...

- Eee, ne bekliyorsun?

- Abi param yok... Bu arada abi, senin zar zor 20 yılda biriktirdiğin 100.000 $’ın varmış!

- Sana mı biriktirdim oğlum ya?

- Abi bana versen, bak garanti iş, çok kazanacağım. Seni de görürüm...

- Hayatta olmaz! Asla... Ama diyelim ki verdim, ne kadar sürede geri ödersin?

- Ne süresi abi, önce işi kuracam, ofis tutacam, mühendisler çalışacak, önce biraz ben kazanacam, ... En az 5 yıl kadar benden para isteme...

- Oldu canım, hayat sana güzelmiş. Hayatta olmaz!

- Abi söz, 5 sene sonra para artmaya başlayınca yıllık 10.000 $ öderim.

- Neee, tamamını da mı vermeyeceksin :) Hayatta olmaz!

- Abi 10 kere ödemeyecez herhalde, daha fazla sayıda ödeme yaparım!

- Hayatta olmaaaaaz! Ama merak ettim, kaç kere ödemeyi düşünüyon?

- Valla, 10-15... Neyse zaten çok kazanacam, sen kaç kere istersen?

- Ulan 5 sene parasız kalacam, 10 senede ancak benim ana parayı ödeyecen. 15 senede zaten elimdeki bile 150.000’i geçer. Hayatta olmaz! Sen iyisi mi bankadan para çek!

- Abi olur mu ya, sen de işin başında duracaksın. Valla süper iş!

- Neee, bir de paramı alana kadar işi ben mi işleteceğim? Problem falan çıkınca da ben mi uğraşacağım? Hayatta olmaz!

- Abi para kazanmak kolay mı? 25 yıl sonunda sana 200.000 $ öderim...

 

Takipçilerimizin yukarıdaki yazıdan anlaması gerekenler

1. Siyah yazıların sahibi Türkiye'dir. Kahverengi yazıların sahibi iş adamları ya da bankalardır.

2. Türkiye'nin aklına gelen proje Osman Gazi Köprüsü, İstanbul-İzmir Otoyolu, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Avrasya Tüneli, 18 Mart Çanakkale Köprüsü, ... gibi mega projelerdir.

3. Projelerin yararları:

- Şehir içi trafiği azaltmak: böylece kişi başı ortalama 5-10 dk süre ve hayat tasarrufu sağlamak. Bu süre, İstanbul'da Yenikapı bölgesi için 1-2 saati bulabilir. Yalova için 5-10 dk olabilir. Çanakkale-Lapseki içinde 20-30 dakika olabilir.

- Şehirler arası ulaşım süresini kısaltmak: Bu süre projeye göre 1-2 saat ile 3-5 saat arasında kazanç sağlayabilir. 10.000 ₺ maaş ile çalışan bir kişiyi düşünün. Günlük 8 saat, 500 ₺'ye, saatlik ortalama 50 ₺'ye çalışıyor. Böyle bir insan için birkaç saatlik kazancın psikolojik, sosyal, ailesel, ekonomik katkısını anlayabiliyor musunuz?

- Cari açığı azaltmak: Yurt dışından yıllık ithal edilen petrol gelirlerindeki harcamayı hesaplamayı denediniz mi? Günlük 40K araç, yıllık 15M araç. Yavaş gitmek yerine hızlı giderek, ya da 100 km daha kısa mesafe giderek araç başına tasarruf edilen 6-7 litreden (otobüs ve kamyonları da göz önünde bulundurun), her bir proje için ayrı ayrı yıllık 100M litre civarı yakıt karı elde etmiş oluyoruz.

- Yolların bakım ve onarım kolaylığı: İzmit'te yolu tamir etmek mi kolay, çevre yolunda mı?

- Araçların yıpranması: Araçlarınız 100K km yapacağına, 80K km yapıyor ve uzun yolda daha hızlı bir şekilde.

- Karbondioksit emisyonu: 5-10 km hızla gideceğine, 120 km hızla gitmekle ve mesafenin de azalmasıyla doğayı korumuş oluyorsun

- Kaza oranının düşmesi: Şehir içi ve yan yollardan oluşan bir ortamdaki kaza oranı çok daha fazladır. Bölünmüş, 3 gidiş 3 gelişle kıyaslanamaz.

- Trafiği şehir içinden, şehir dışına taşımak: gürültü ve çevre kirliliği azalır.

- Ulaşım ağının güçlenmesi: Taşınan domatesler daha az bozuluyor, yolcular daha keyifli yolculuklar yapıyor, havalimanından kalkacak uçağa yetişmen kolaylaşıyor.

O kadar çok sebebi var ki, şu yazıyı yazarken 5-10 dk içerisinde aklıma gelenler bunlar... Daha Çin'in Bir Kuşak, Bir Yol Projesi açısından ulaşım altyapısının geliştirilmesinin önemi var. Karadeniz ile Akdeniz'in ulaşım bağlantısı işleri var. Günde 8-9 saat yol yapabilen şoförün günlük maaşının yarısı da var. Var da var...

4. Neden 2-3 katı fazla para ödeniyor? şeklinde saçma bir soru var. Aslında yukarıdaki hikayenin ardından bunu açıklamaya gerek bile kalmadı. Ama anlayamayanlar için yine de açıklayalım:

- Krediyle alınan birşeye peşinata göre daha fazla para ödendiğini herkes bilir. Elimizde olmayan milyar dolarlık miktarlardan bahsediyoruz. Bu maliyetin önemli bir kısmı, kredi maliyeti olarak bankaya gidiyor. Hâlâ anlamak istemeyenler, gidip bankadan 5 yıl ödemesiz, 25 yıllığına para çekmeyi denesinler.

- Daha az ücret ya da daha az süre veren yok! Madem bu kadar kârlı bir iş, bizim zenginlerden Koç ya da Sabancı grubu, 5 yıllığına 5 $'lık geçiş ücretiyle Osman Gazi ya da 18 Mart Çanakkale köprüsünü yapsaydı ya! Ey bu işe karşı olanlar, bunun ne  anlama geldiğini anlamak için ilkokul matematiğine bile ihtiyacınız yok.

- Herşeye karşı olan muhalefet anlayışına sahip bir ülke olmamızı da unutmayalım: Koç gibi muhalefete yakın holdingler, muhalefetin fırçasını yememek için bu projelere girmiyorlar. Kar edilecekse, emin olun 3'lü 5'li çetenin arasında öyle ya da böyle kendilerine yer bulurlardı. Bunun ispatının da TOGG otomobil projesi olduğunu unutmayın! Bu projelere girmeyin, iptal edeceğim, paralarınızı ödemeyeceğim dedikleri için döviz risk primimizi arttırıyorlar. Dışarıda ülkemize yatırım yapmayın, diktatörlükle yönetiliyoruz dedikleri için daha yüksek faiz oranları ile borç alıyoruz.

5. Sayısal örneklerle projelerin neden mantıklı olduğu: Son yapılan mega proje olan Yavuz Sultan Selim Köprüsü için örnekleme yapalım. Geçiş başına şirkete 15 € ödeyeceğiz. KDV'si zaten devlete kalacak. Günlük 45K, yıllık 16.5M, 30 Mayıs 2033 tarihli işletme süresi sonuna kadar yaklaşık 185M araç geçişi için garanti verildi. Köprüyü yapan ve işleten konsorsiyuma toplam 2.77 milyar $ para ödenecek. Adamlar projeyi Türkiye'de yaptıkları için işgücü ve hammadde harcamaları TL cinsinden oluyor. 2017'den şu ana kadar 7.2 milyar ₺ harcamışlar. Euro kuru 2017'de 3.7-4.7 arasında değişmiş, 2021 yılında ise 10-12 civarında değişiyor. Euro cinsinden şu ana kadar 1 milyar 250 milyon € harcadıklarını söylemişler. Bunun dışında, 11 sene boyunca işletecekler, çalışan maaşlarını ödeyecekler, yolların bakımlarını yapacaklar, bozulmalar, toprak kaymaları, düzenleme-renklendirme-güvenlik çalışmalarıyla ilgilenecekler. Maliyetlerin daha da artacağı kesin. Hesaplamalara göre en az 1.8 milyar € para harcanacak. Burada birilerinin parası 5 yıldır kullanılıyor ve daha geri ödemesi bile başlamadı. İşletme maliyetleri de dahil edildiğinde 2 kata ulaşmayan bir geri ödeme yapılacağı ortada. Şimdi Türkiye'de nasıl muhalefet yapıldığını birlikte izleyelim.

Diğer projeler için ödenecek miktarları Cumhuriyet gazetesindeki Türkiye'nin 25 yılını ipotek altına alan projeler başlıklı eleştiri haberinden öğrenebilirsiniz.

- Neymiş efendim, Avrasya Tüneli'nin 25 yılda kazandıracağı parayla iki tane yapılırmış. 25 yıl sonra o paraya 1 tane bile yapılamayacağını bilemeyecek kadar bilgisizler. Çünkü, ABD dolarının değeri de düşmüş olacak.

- Osman Gazi Köprüsü ve İzmir Otobanının yapımı 6.5 milyar dolara mâl olmuş. 2035 yılına kadar işletme maliyetinin 3-4 milyar $'ı bulması bekleniyor. 11 milyar dolar geri ödeme garantisi verilmiş.

6. Ana hatlarıyla sonuç:

Daha kısa işletme süresi teklifi veren var mı? Yok.

Daha düşük geçiş ücreti teklifi veren var mı? O da yok.

Değerli takipçim, kahve geyiği yapanları dinlemeyeceksin. Çünkü, bunlar temiz suyu bulandırıp, seni bu projelerin israf olduğu konusunda ikna etmeye ve projeleri önlemeye çalışıyorlar. Çocuklarımızın hak ettikleri, refah projelerimizi durdurmaya çalışıyorlar. Geleceğine sahip çık ve yatırımlarını koru.

Daha ucuzuna daha kısa sürede yapmak isteyen varsa, buyursun! Akıllarını kullanıp, uzun vadede karlı yeni projeler üretsinler. Yoksa, o nazik kıçlarının üstüne oturup izlesinler!

Kısaca özür...

Değerli takipçilerim, benim mesleğim gazetecilik ya da makale yazarlığı değil. Bu tarz yazılara uzun süreler ayıramıyorum. Size detaylı örnekler, açıklamalar, referanslar göstermeye vaktim kalmıyor. Ancak çevremdeki kişilerden, bu tarz konuları değerlendirmemi isteyenler oluyor. 10-15 dakika içerisinde ne düşündüğümü, olaylara nasıl baktığımı kısaca açıklamaya çalışıyorum. Anlatım bozuklukları, yanlış ifadeler, referans yetersizlikleri, ... için hepinizden özür dilerim.