EMO'nun Kalıcı Yaz Saati Uygulamasıyla ilgili olarak Tasarruf Değil İsraf Açıklamasına Tekzip

21 Aralık 2016 tarihli Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu'nun yayımladığı basın açıklamasına göre:

Elektrik Mühendisleri Odası’nın (EMO), elektrik tüketim istatistikleri üzerinden yaptığı çalışma, kış saati uygulamasından vazgeçilmesinin tasarruf sağlamazken tersine israfa yol açtığını ortaya koydu. Kasım ayında ekonomideki yavaşlamaya ve sıcaklıklar mevsim normallerinde seyretmesine rağmen elektrik tüketiminde rekor artış yaşandı. EMO yaptığı açıklamada, yaz saatinin kalıcılaştırılması uygulamasından vazgeçilerek, Türkiye coğrafyasına uygun kış ve yaz saatlerine geçilmesi gerektiğini bildirdi.

Buna kanıt olarak öne sürülen bilgi ise 2013, 2014, 2015 ve 2016 yıllarının Kasım ayları tüketim miktarları artış oranları. İlgili değerleri aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.

"Kalıcı Yaz Saati Uygulaması" ile ilgili yapılan değişikliğin içeriği

8 Eylül 2016 tarihinde resmi gazetede yayınlanan kararname ile Türkiye'de yaz saati uygulamasının her yıl, yıl boyunca uygulanmasına karar verilmiştir. Kaynak

Normalde, bu kanundan önceki uygulama şu şekildeydi:

Yaz saati uygulaması (saatlerin bir saat ileri alınması) Mart ayının son pazar günü başlatılır ve Ekim ayının son pazar günü bitirilirdi.

Son 25 aylık dönemde elektrik tüketimi ve geçen yılın ayına göre artış oranları

Enerji Atlası web sitesi üzerinden günlük, aylık ve yıllık elektrik tüketim oranlarını her zaman inceleyebilirsiniz. Aşağıdaki grafikler ilgili web sitesi üzerinden 23 Aralık 2016 tarihinde alınmıştır.

Son 25 aylık elektrik tüketimi değerleri

Yukarıdaki grafikte, Kasım 2014 ile Kasım 2016 arasında ülkemizdeki aylık elektrik tüketim miktarları TWh cinsinden gösterilmiştir. Özellikle daha net görülebilmesi adına, kış saatine geçilmeyen ilk ay olan Kasım 2016'yı kırmızı ile işaretledik.

Son 13 aylık dönemde geçen senenin ilgili ayına göre artış oranları

İkinci grafiğimizde son 13 ayın elektrik tüketiminin, geçen seneki ilgili aya göre ne oranda arttığını görebilirsiniz. EMO'ya göre Kasım 2016 önceki yılların ilgili ayına göre rekor artış yaşamıştır. Ayrıca, yeni uygulama bir israftır ve ülke ekonomisine büyük zararlar vermektedir.

Tasarruf Değil İsraf açıklaması önyargılı ve öznel bir açıklamadır

Üzüntüyle belirtmek isteriz ki, biz matematik ve istatistikten anlayan mühendisler olarak, böyle bir açıklamanın Elektrik Mühendisleri Odası tarafından yapılabilmiş olmasını esefle kınıyoruz. Bu kadar bilimden uzak, öznel, kötü niyetli, siyasi endişeleri içeren bir açıklamayı kabul etmemiz asla mümkün değildir.

Yapılan ilk yanlış, elde edilen tek bir duruma bakarak sonuç üretmeye çalışmaktır

Öncelikle, istatistik biliminde bir zaman dizisinde diğer değişimleri incelemeden tek bir noktaya bakarak hüküm verilemez. Yükselişin devam mı edeceği, yoksa buna tepki mi geleceği belli olmaz. Tek bir örneklemeye dayanarak böyle bir iddiayı ortaya atanların fikirlerinin tam tersine, hemen bir sonraki ay olan Aralık ayında böyle bir artış olmayacağı şimdiden görünmektedir. 2014 Aralık'tan 2015 Aralık'a geçişte 22.3'ten 24.0'a oransal olarak %7.62'lik bir artış gerçekleşmiştir. Aralık ayının ilk 22 günlük performansına bakıldığında, böyle bir artış gerçekleşmesi pek mümkün görünmemektedir. Bu durumda, sadece Aralık ayındaki değişme bakarak evet bu yeni uygulama işe yarıyor desek memnun olacak mısınız?

Yapılan ikinci yanlış, ardışık aylar arası değişimi tamamen göz ardı ederek önceki yıla göre değişime güvenmektir

Tek bir ayın önceki yıla nazaran %6.57 artmasını önceki yıllarla kıyaslamakta çok büyük problemler vardır. Farzedin ki 2016 yılında yeni sanayi tesisleri açıldı, ya da elektrikli araç kullanımı daha da arttı. 2016 yılı pekala 2013, 2014, 2015 yıllarına göre blok olarak bir yükseliş yaşamış olabilir. Böyle bir durumu tamamen göz ardı ederek hüküm vermek matematiğe ve istatistiğe ihanet etmek gibi bir durumdur.

Bu arkadaşlara sorsanız şöyle de diyebilirler: Haziran 2016'da Haziran 2015'e göre %10 artış yaşanmış, demek ki yaz saatine geçmek çok maliyetliymiş. İyisi mi biz yaz saatine de geçmeyelim. Ne kadar saçma değil mi?

Yapılan üçüncü yanlış, ayların artış miktarları arasında analiz yapmamaktır

İkinci grafikteki veriler incelenirse, ülkemizde önceki yılın aylarına oranla elektrik tüketiminin artış oranı ortalaması %4.46, bu verinin standart sapması ise %2.97 olarak hesaplanabilir. 1-sigma sınırında yer alan %6.57 noktası zaten %15 ihtimalli bir dilimde yer almaktadır. Hatta, 2-sigma'ya kadar yani %9.54'e kadar olan artışlar bile tek başına bir anlam ifade etmez. Yorum yapmak için birden fazla yanyana aylık değere ihtiyaç vardır. Daha anlaşılır bir şekilde ifade etmek gerekirse, bu yaşanan değer öyle açıklandığı gibi çok uç bir değer ya da rekor bir artış değildir. Rekor artış görmek isteyenler Haziran 2016'yı ya da Aralık 2015'i özel olarak inceleyebilirler.

Yapılan dördüncü yanlış, rekor bir değere ulaştı iddiasıyla hedef saptırmaktır

Nüfus artışı ve gelişmeyle orantılı olarak zaten 3-4 ayda bir yeni rekorlar tazelenmektedir. Bunu, ilk defa yeni bir rekor kırılmış gibi anlatmak ve israf olarak nitelendirmek anlaşılabilir bir durum değildir. Öncelikle, elinizde böyle bir veri yok. Nasıl böyle bir iddiada bulunursunuz. Sonra da bu yanlış iddiayı doğru kabul ederek, nasıl hükümler vermeye çalışırsınız.

Elektrik Mühendisleri Odası gibi bir kurumu, saçma sapan veriler ve hükümler paylaşarak böyle bir duruma düşürmek kimsenin haddi değildir ve olmamalıdır da. İlgili açıklamayı yapanların cezalandırılması ve mümkünse kurumla ilişiğinin kesilmesi, bilimsel gerçeklik ve nesnellik adına en doğrusu olacaktır.