Orhan Bey Dönemi (1324-1362)

Osmanlı Devleti'nin ikinci padişahı olan Orhan Bey, Osman Bey'in ölümünün ardından Osmanlı Beyliği'nin başına geçmiştir. Bizans'a yönelik fetih politikasını sürdürmüştür. 1326 yılında Bursa fethedilerek devletin merkezi bu şehre taşınmıştır.

İznik kuşatılmış, bu gelişme karşısında Bizans Ordusu Osmanlılar üzerine yürümüştür. Osmanlı Beyliği ile Bizans arasında Palekanon Savaşı yapılmıştır. (1329) Bizans'ın yenilgiye uğratılması sonucunda Kocaeli yarımadasının büyük kısmı ele geçirilmiş ve Karadeniz kıyılarına ulaşılmıştır. İznik ve İzmit'in fethedikmesiyle birlikte Kocaeli Yarımadası tamamen Osmanlıların eline geçmiştir.

Bu dönemde Karesioğulları Beyliği'nde taht kavgaları yaşanmaya başlanmıştı. Bu durumdan yararlanılarak beylik Osmanlı egemenliği altına alınmış, Balıkesir ile Çanakkale arasındaki topraklar Osmanlılara geçmiştir (1345).

Ülke içinde taht mücadeleleriyle boğuşan Bizanslılar, Balkan sınırlarına saldıran Sırp ve Bulgarlarla da uğraşmak zorunda kalıyorlardı. Bizans İmparatoru, bu nedenle Orhan Bey'e başvurmuş ve yardım istemiştir. Bu istek kabul edilmiş ve Rumeli topraklarıne geçen Osmanlı Kuvvetleri saldırgan Balkan prensliklerini yenilgiye uğratmışlardır.

Çimpe kalesi Bizan yönetimi tarafından askeri harekat sırasında üs olarak kullanılmak üzere Osmanlılara verilmiştir. Bu kale, Rumeli'de başlatılan Osmanlı fetihlerinde önemli dayanak noktalardan biri olmuştur (1353). Bu üssün alınmasının ardından, Gelibolu yarım adası ve Bolayır yöresi kısa bir sürede ele geçirildi. Anadolu'dan götürülen Türk toplulukları Rumeli'de fethedilen bu topraklara yerleştirildi.

Rumeli'de ele geçirdiği topraklarda sadece askeri tedbirle tutunamayacağını bilen Osmanlılar, Rumeli'ye geçişin ardından bölgede kalıcı olmanın yollarını aramaya başladı.

Bu amaçla başvurulan tedbirlerin en önemlisi, Hristiyan halkın güvenliğinin sağlanması ve boş toprakların iskan edilmesi için Anadolu'dan getirilen Türkmenlerin Rumeli'ye yerleştirilmesidir. Bu yöndeki ilk uygulamalardan biri, Süleyman Paşa'nın Rumeli'de ele geçirdiği topraklara, Balıkesir civarından getirttiği Türk aşiretlerini yerleştirmesidir. (1357)

Osmanlılar hiçbir zaman fethettikleri bölgelerde yaşayan toplulıkları asimile etme çabası içinde olmamışlardır. Bu bilgi göz önüne alındığında, Rumeli'de ele geçirilen toprakların Türkleştirilmesinde iskan politikasının ne denli önemli olduğu daha iyi anlaşılır.

İskan faaliyetleri genel olarak şu iki yolla gerçekleşmekteydi;

1. Devletin bazı toplulukları sürgün şeklinde Rumeli'ye yerleştirmesi,

2. Kendi istekleriyle Anadolu'daki bazı aşiret ve toplulukların Rumeli'ye göç ettirilmesi

Beylik yönetiminin telkinleri Anadolu'dan birçok aşiret ve ailenin Rumeli'ye yerleştirilmesi sağlanmıştır. İskana tabi tutulan topluluklar, gerektiğinde Osmanlı akınlarına da toplu şekilde katılmışlardır.

Şeyh veya Ahilerin, fethedilen Rumeli topraklarına yerleşerek buralarda zaviyeler kurmaları da iskan çabalarını kolaylaştırmıştır. Bu zaviyelerin çevresinde toplanan nüfusun artması ile zamanla köyler oluşmakta idi. Bu tip topraklar vakıf sayılıp vergiden muaf tutuldukları için o zaviyelerin çevresindeki nüfusun hızla artabildiği görülür.

Türk derviş gazileri bir şehri alınca bir kısmı oraya yerleşmekte, kalan kısmı ise daha ileriye doğru yürümekte idi. Arkadan sürekli yeni kuvvetler geldiği ve en dinamik unsurlar en ileriye gönderildiği için Türk fetihlerinin ardı arkası kesilmiyordu.

Türkistan bölgesinden gelen Türk boylarının da belirli bir plan dahilinde Hristiyan topraklarında yerleşmesi sonucu zamanla Rumeli'deki Hristiyan halk azınlık durumuna düştü.

Maddeler Halinde Orhan Bey Döneminde Yapılanlar

• Bursa'yı alarak burayı devlete başkent yaptı.

• 1329 Maltepe (Palekenon) Savaşı'nda Bizans'ı yendi ve İznik, Gemlik ve İzmit'i fethederek Kocaeli yarımadasını Osmanlı hakimiyetine aldı.

• Karasioğulları Osmanlı'ya bağlandı.

• Böylece ilk defa bir beylik Osmanlı'ya bağlandı. Anadolu Türk birliği yolunda ilk adım atılmış oldu.

• Osmanlı ilk defa deniz gücüne kavuşmuş oldu.

• Bizans'taki iktidar kavgalarından yararlanan Osmanlı Beyliği, Rumeli'deki Çimpe Kalesi'ni aldı (1351).

• Böylece Rumeli'de ilk toprak alınmış oldu.

• Rumeli'de fetihlere devam edilerek; Gelibolu, Tekirdağ, Çorlu, Keşan, Malkara fethedildi.

• Orhan Bey zamanında idari, adli, askeri, eğitim ve sosyal alanlarda teşkilatlanmalar yapılmıştır.

Orhan Bey Dönemi'nde Devlet Teşkilatlanması Adına Yapılanlar

• İlk divan teşkilatı kuruldu.

• Yaya ve Müsellem adıyla ilk düzenli ordu kuruldu.

• İlk medrese İznik'te açıldı.

• İllere ilk defa kadılar ve subaşılar gönderildi.

• İlk donanmaya sahip olunda ve Karamürsel'de ilk tersane kuruldu.

• İlk defa vezirlik makamı kuruldu.

Bütün bunlarla beylikten devlete geçiş sağlanmıştır.