Ev almak için biriktirilen paranın zekatı
Kolay anlaşılması için altının gramının 100 TL olduğunu varsayalım.
Diyelim ki yeni evlendiniz ve yaklaşık 400 gr altın (40.000 TL) birikiminiz var. Kiradayken masrafınız fazla oluyor ve yılda zoru zoruna 10 gram altın (1.000 TL) biriktirebiliyorsunuz. Tabi ki siz de bir an önce kiradan kurtulup 600 gr altın (60.000 TL) değerinde bir ev almak istiyorsunuz.
Bu şartlarda bu aile 20 yıl sonra ev alabilecek bir birikime sahip olacaktır. Süreyi kısaltmak için 500 gr altın (50.000 TL) değerinde daha kötü bir eve yönelebilir, ya da günlük ailevi ihtiyaçlarını daha da fazla kısarak bu süreyi düşürmeye çalışabilirsiniz. Bir kere evinizi alıp düzeninizi sağlayabilseniz, kira ödemeyeceğiniz için belki de yılda 50 gr altın (5000 TL) biriktirebilecek hale geleceksiniz.
Verilen fetvalara göre bu aile biriktirdiği paranın zekatını vermek zorunda. Her yıl zekatını verirse (10 gr altın, 1000 TL) bir türlü birikimini arttıramaz hale geliyor. Her yıl 10 gr altın (1000 TL) zekata veriyor, her yıl 10 gr altın (1000 TL) yeni birikim yapıyor.
Oysa yine birçok fetvaya göre, çok sayıda evi olan bir kişi sırf 1 yıl boyunca elinde para tutmuyor ve harcıyor, belki de yeni birşey alıyor ve borçlanıyor diye zekat vermesi gerekmiyor.
İlk soru: Bu bakış açısında ve verilen fetvalarda bir sorun yok mu?
İkinci soru: Bu aile borç kullanmak istemiyorsa nasıl para biriktirip ev alabilir?
Burada verilern miktarlar sizin durumunuza uymuyorsa, 2 ya da 3 ile genişletmeyi deneyin. Örneğin, elinizde 80000 TL bulunduğunu, yılda 2000 TL biriktirebildiğinizi, 2000 TL de zekat vermeniz gerektiğini, 100000 ya da 120000 TL'lik ev almak istediğinizi düşünün.
Konuyla ilgili bazı örnek fetvaları en alt kısımda bulabilirsiniz.
Verilen zekat örneğiyle ilgili bazı değerlendirmeler
1. Burada örneklenen değerler asgari ücretle çalışan kişiler için oldukça gerçekçi değerlerdir. Ülkemizdeki çalışanların büyük çoğunluğu bu gibi sayılarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu durumda insanların zekatlarını ödememelerinin sebebi ya da insanları zekattan uzaklaştıran ana neden verilen yanlış fetvalar olabilir mi?
2. Bir müslüman, İslami Bankacılık Sistemi olsa bile faiz/borç/kredi/finansman türlerine güvenemiyor olabilir. Ne de olsa bu bankalar da diğer faizli bankacılık sistemlerine benzer şekilde paradan para kazanmaktadırlar ve gerçekte iş yapmamaktadırlar. Ev kredisi alırken, kağıt üstünde faiz yerine evin kiralanmış gibi görülmesi herkesi tatmin etmeyebilir. Bu sebeple bazı müslümanların bu durumlardan kaçınmasını anlayışla karşılamak gerekir. Zekatla ilgili verdiğimiz örnek, ev alabilmek için illa borçlu duruma düşmenizi, yani faiz/finansman kullanmanızı zorunlu kılıyor. Ya da zekat ödemek zorunda kalıyorsunuz ve bir türlü ev almıyorsunuz. Sonuçta, müslüman kişi, zekat günahı ile faiz günahı arasında bir seçim yapmaya zorlanmış olmuyor mu?
3. Yine yukarıdaki örneğe göre çok sayıda evi ve arabası olan bir kişi zekat ödemekten kurtulabilirken, 1 ev almaya çalışan kişinin yapabileceği hiçbir yer yoktur. Bu fetvaların uygulamaları açıkça fakiri korumaktan ve adaletli bir sonuç üretmekten uzak kalmaktadır. Çok sayıda evi olan için yeni bir anlayış geliştirilse dâhi, bu evi olmayanlar için yeni bir bakış açısının gerektiği gerçeğini değiştirmez.
Konuyla ilgili verilmiş bazı açıklamalar/cevaplar/fetvalar
Soru: Üç evle iki arabası olduğu halde hiç parası olmayan kimsenin zekât vermesi gerekir mi?
Cevap: Ev ve araba çok olsa da zekâtı olmaz. Arabalar ticarette kullanılsa da, evler kirada olsa da zekâtları verilmez. Sene sonunda elinde paraları kalırsa, o paranın zekâtı verilir.
Soru: Ev almak, evlenmek veya iş yeri kurmak amacıyla biriktirilen paranın zekatı verilir mi?
Cevap: Uzak veya yakın gelecekte ev, araba veya başka bir aslî ihtiyaç alma plânlarımız, üzerinizden zekât zimmetini kaldırmaz.
