Bel ağrıları

Bel ağrıları günümüzde kişilere rahatsızlık verme ve işten alıkoyma yönünde ilk sıralara gelen bir sağlık problemidir. Bu çerçevede insanların % 65 i yaşamlarının bir döneminde bel ağrısı problemini yaşarlar. Ayrıca romatizmal kökenli şikayetlerin de 1/3 bel den kaynaklanmaktadır. Bunun yanıra  komşu organların hastalıkları, tüm vücudu ilgilendiren diğer hastalıklar, doğumsal anomaliler bel ağrısı tablosuna neden olabilirler.

Zorlanma ya da yaralanma sonrası görülen bel problemleri

Trafik kazaları, düşme, ağır yük kaldırma, ani ve ters bir bel hareketi, antremansız olarak bel üzerine aşırı yüklenme yapan sportif aktivasyonlar esnasında meydana gelen zorlamalar ve bunun gibi oluşan bel problemleri bu grup içerisinde ele alınır. Gerek direkt gerekse indirekt yaralanma mekanizmaları yaralanmanın şiddetine bağlı olarak, çeşitli derecelerde incinmelerden kopmaya, hatta omurga kırık ve çıkıklarına kadar uzayan tablolara yol açabilirler.

Bunlar içerisinde en geniş hasta grubunu lumbago, siyatalji ve bel fıtıkları ile ilgili problemler oluşturur. Çoğu ağır yük kaldırma veya ani yapılan ters hareketle oluşur. Hanımların günlük yaşamları sırasında, sürekli hareket halinde ve yerine göre ağır yükle uğraşıları bu tip bel problemlerinin oluşması açısından risk taşımaktadır. Ağrının niteliği ağır bir şey kaldırdığı sırada, aniden belinde birşey kopar gibi bir hisle ifade edilir. Kişi olduğu yerde kalır ve belinin tutulduğunu söyler. Tabloya sıklıkla adele spazmı eklenilir. Hareketler ağrılıdır. Öksürük, aksırık, ıkınma ağrıyı arttırabilir. Şikayetlerin ilerleyici nitelik göstermesiyle bacağa vuran ağrılar, iğnelenme, uyuşma ve refleks kaybı görülebilir.

Siyataljilerde bacakta tek taraflı sinir boyunca duyulan lokalize ağrı vardır. Tüm bu problemlerin tedavisinde istirahat ve medikal yani ilaçla tedavi, fizik tedavi ajanlarından faydalanılır.

Ancak toplum sağlığı açısından tedavi edici hizmetlerden daha çok koruyucu önlemlerin önemi vardır. Doğal olarak bu kural hanımların risk altında oldukları ev ve mesleki uğraşları içinde geçerlidir. Koruyucu önlemlerin temelinde oturma veya yerden birşey kadırırken oluşabilecek yanlış hareketlerin yapılmaması vardır.

Bel ağrısı yapan temel nedenler, çeşitli hastalık grupları içerisinde ele alınmaktadır. Bunlar içerisinde doğumsal anomaliler sonrası gelişen bel problemlerinin olup olmadığının ortaya konulması  konu ile ilgili ilk adımı oluşturmaktadır. Bel ağrısı yapan doğumsal anomaliler genelde belin anatomik yapısından kaynaklanır ve kemik yapıdaki problemlerle birliktedir. Hadise doğumsal olmakla birlikte şikayet ve bulgular genellikle orta ve ileri yaşlarda tabloya eşlik eden zorlanmalar, yaşla birlikte ilerleyici nitelik gösteren artrotik değişiklikler veya yaralanma sonucu çıkar.

Genelde ağrı en sık rastlanan belirtidir. Ayrıca belin bazı hareketlerinde değişen derecelerde sınırlılık, bel adelelerinde sertlik ve hassasiyet, belin normal eğiminde azalma veya artma şeklinde değişiklikler temel klinik bulguları oluşturur. Özellikle belde eğrilikle seyreden hastalıklarda tanı ve tedavi hekim kontrolü altında yapılan tetkiklerle düzenlenir.

Mekanik nedenlere bağlı bel ağrıları

Bel ağrılarının en önemli kısmını oluşturan bu grup yukarıda sunulan problemlere özgü ağır bulguları olmayan, ancak çevre yumuşak dokuların dıştan gelen zorlamalarıyla oluşan bel ağrılarıdır.

Beldeki yumuşak dokulara yönelik anormal yüklenmeler: Şişmanlık, gebelik, sürekli yüksek topuklu ayakkabı giyme alışkanlığı, bacak boylarındaki eşitsizlik, kalça ve diz problemleri, düz tabanlık gibi vücudun yük dağılımındaki değişiklikler bel üzerine normalden daha fazla yüklenme getirerek, bir takım bel şikayetlerinin oluşmasına zemin hazırlarlar. Doğal olarak tedavide bel problemlerinden önce, bunu oluşturan nedenlerin en aza indirgenmesi gereklidir.

Bu konuda sorumlu tutulabilinecek etkenlerden bir diğeride karın ve bel adelelerinde zayıflık ve yetersizliktir. Güçsüz adele yapısı vücudun doğal korumalarını azaltarak oluşabilecek bel problemlerini engelleyemez. Bu yüzden özellikle aktif çalışma yaşamı içerisinde olan hanımların bel ve karın adelelerini güçlendirici egzersizleri günlük yaşamlarının bir parçası olarak kabul etmeleri gereklidir. Sabahları düzenli egzersiz alışkanlığı bel promlemlerini önleyici unsurdur. Başlangıçta hafif olan egzersizlerin ağırlığı zaman içerinsinde arttırılır. Egzersizlerin amacı lordozu azaltmak, postürü düzeltmek, ve hareketliliğini korumaktır. Bu şekilde kötü duruş alışkanlığınında önüne geçilir.

Diğer bel ağrısı yapan hastalıklarda (iltihabi, romatizmal, metabolik, tümörler, dolanımla ilgili olan veya diğerlerinde) tedavi esas hastalığa yönelik olduğu unutulmamalıdır.

Bel ağrıları ile ilgili problemlerde koruyucu önlemler

• Düz yatakta yatılmalıdır. Yatak gerektiğinden sert olmamalıdır. Sünger veya yaylı yataklar kişi kalkınca düzgün konuma gelebilecek nitelikte olmalıdır. Yan yatarken bacakların kalça ve dizden bükülü olması tercih edilmelidir.

• Yumuşak mobilya ve derin kanepe önerilmemektedir. Sert sandelyede dik, kalça ve dizler 90 derece, ayaklar yere basacak şekilde oturulmalıdır.

• Araba koltuğu sert olmalıdır. Bacakların gerilmemesi için direksiyona yakın oturulmalıdır.

• Otururken öne ve arkaya fazla eğilmemelidir. Uzanmak için ani dönüşler tehlikelidir.

• Ayakta dururken bel düz tutulmalıdır. Beldeki lordozun artmasını önlemek için bir ayağın altına ayak iskemlesi konularak durulmalıdır. (ayakta uzun süre durulacaksa)

• Bayanların topuk yüksekliği fazla olmamalıdır.

• Fazla ağır kaldırmamalıdır. Kadırırken eşya vücuda yakın tutulmalıdır. Yerden kalkerken çömelerek destek alınmalı ve yük iterken bel seviyesinden yapılmalıdır.

• Egzersizler yorgunluk sınırından önce kesilmelidir. Ancak hergün düzenli egzersiz yapılmalıdır.

• Merdivenler tek tek inilip çıkılmalıdır.

• Bel ağrısı olanlar uzun süre oturmamalıdır. Ayrıca koltuk destekli sandalyeler tercih edilmelidir.