Türkiye'nin Enerji'ye İhtiyacı ve Nükleer Enerji ile ilgili bilgiler

Bu yazımda; ülkemizin enerji üretimi, enerji tüketimi ve önümüzdeki yıllarda karşılaşacağı enerji ihtiyacına değineceğiz.

İlk olarak resmi kaynaklar tarafından verilen verileri inceleyelim:

Türkiye'de Elektrik Enerjisi Kurulu Gücü

Enerji Türü	Kurulu Güç
Doğalgaz + LNG	21.50 TW
Hidroelektrik (Barajlı)	16.75 TW
Kömür	14.65 TW
Hidroelektrik (Akarsu)	7.15 TW
Termik	5.78 TW
Rüzgar	3.70 TW
Jeotermal	0.4 TW
Güneş	0.05 TW
Toplam	69.98 TW

Bir grafik üzerinde bu veriyi toparlamak gerekirse, aşağıda ilgili enerji türünün yüzdelik payını da görebilirsiniz.

Kaynak: www.emo.org.tr (Mart 2015)

Türkiye'nin Günlük ve Saatlik Enerji Tüketimi

30.03.2015 günü, bir saat içerisinde en düşük elektrik tüketimi 21.79 GW/saat, en yüksek elektrik tüketimi ise 32.30 GW/saat olarak gerçekleşmiştir.

Kaynak: www.enerjiatlasi.com

Türkiye'nin 2000 yılından sonraki enerji tüketimi

Türkiye'nin son 15 yıllık enerji tüketimini aşağıdaki grafikte görebilirsiniz.

Kaynak: www.emo.org.tr 

Enerji ile ilgili gerçekler, tahminler ve yorumlar

Bu değerleri nasıl yorumlamalıyız?

Gerçek: İlk iki grafiğe göre 70 GW kurulu güç varken, genelde 20-40 GW/saat bandında bir enerji kullanımı ile karşılaşıyoruz.

Gerçek: Klimaların çok çalıştığı yaz aylarında %20-30 civarında bir enerji kullanım artışı gözlenir. Saatlik kullanım miktarları 50-60 GW/saat'lik değerlere ulaşabilir.

Tahmin: 60 GW/saat kullanımı karşılayabilmek için en az 70 GW/saat kurulu güce ihtiyaç olabilir. Çünkü enerjinin transferi sırasında %12'lere ulaşan kayıp/kaçak miktarları görülebilmektedir.

Yenilenebilir enerji ne oranda kullanılabilir

Gerçek: Bahsettiğimiz miktarlardaki enerji depolanabilir bir enerji değildir, üretir ve kullanırsınız.

Tahmin: Bir ülkede yenilenebilir enerji (güneş, rüzgar, jeotermal, ...) kurulu olan tüm gücün %20-30 bandını geçmemelidir. Aksi halde rüzgarsız kaldığımızda ya da bulutlu bir günde elektriğin kesilmesini önleyemeyiz. Bu gibi durumlarda elektrik kesintisi yaşamamak için belki de %15-20'lik yedek enerji tesisleri kurmak gerekecektir. Bunlar da zamanın %90-95'inde kullanmadığınız milyarlarca dolarlık yatırımlar olacaktır. Eğer bu yedeklemeleri kurmazsanız iklimsel olaylara göre elektriksiz kalırsınız, eğer kurarsanız çok gereksiz bir maliyetin altında ezilirsiniz. Ülkemizin buna katlanacak parası ve zamanı var mı?

15 yıl sonra enerji gereksinimi ne kadar olur?

Tahmin: Türkiye'nin 2000 yılından sonraki enerji tüketimi grafiğine bakılırsa, yıllık tüketimin 130 terawatt'lerde 260'lara çıktığı görülebilir. Diğer taraftan neredeyse düzenli bir artış göze çarpıyor. Eğer böyle giderse 15 yıl sonra tüketimin benzer şekilde 260'lardan 390'lara çıkması olası gibi görünmektedir.

Yorum: Yukarıdaki tahminde öngördüğümüz ihtiyacı karşılamak için ürettiğimiz enerjiyi de yaklaşık 1.5 katına çıkartmalıyız.

Yorum: Yaklaşık 100 GW/sa'lik kurulu gücümüz olacaksa, bunun yaklaşık 20-30 GW/sa'tini yenilenebilir enerji kaynaklarına ayırmamız daha doğru olacaktır. Ancak bunlardan önce 70-80 GW/sa'lik sürekli üretebileceğimiz stabil enerjiyi sağlama almamız gerekiyor. Ayrıca, doğalgaz bağımlılığımızı ve doğalgaz maliyetlerimizi de düşürmemiz gerekiyor.

Nükleer enerji santralleri ne kadar enerji üretir ve ne işe yarar?

Gerçek: Türkiye'ye kurulacak olan enerji santrallerinin her biri yaklaşık 20 milyar $'a mal olacaktır. Bu masraflar diğer ülkeler tarafından karşılanacaktır. Örneğin Akkuyu Nükleer Santrali için hazinemizden tek kuruş çıkmayacaktır, masrafın tamamını Rusya karşılayacaktır. Yapılacak işin yaklaşık yarısı Türk firmalarına yaptırılacaktır.

Gerçek: Bu santrallerinin her birinin yaklaşık 4.8 GW/sa arası üretim kapasitesi olacaktır.

Gerçek: Yapılan satış anlaşmasına göre, ülkemiz 15 yıl boyunca, üretilen enerjinin yarısını (ilk iki ünitenin %70i, son iki ünitenin %30'u) KDV hariç 12,35 cent/kWh ortalama fiyattan elektrik satın almayı garanti etmiştir. Devletten ve halkımızdan çıkacak asıl para işte budur!

123.5 $ / MWh --> 123 bin $ / GWh -->
Bu santral tam kapasiteyle çalışırsa 4.8 GWh) bize saatlik maliyeti 590 bin $ olacaktır.
Günlük 14.23 milyon $, aylık 427 milyon $, yıllık 5.2 milyar $, 15 yılda toplam 77 milyar $ olacaktır!

Dünyada ve Almanya'da nükleer santraller kapatılıyor mu?

Gerçek: Bizim yukarıda verdiğimiz grafiğin tersine Almanya'da üretilen ve tüketilen enerji miktarı 2000'li yıllardan beri azalmaktadır. Almanya 2014 yılı itibariyle ürettiği enerjinin %11'inde yenilenebilir enerji türlerine geçmiştir.

Gerçek: Fukuşima kazasından sonra 17 santrali olan Almanya (nükleer enerji santralleri) 2022'ye kadar bunları kapatmayı planladığını açıkladı. İlk aşamada çok eski olanları geçici olarak durdurma kararı aldı. Benzer şekilde, Japonya da 2050 yılına kadar santralleri kapatacağını açıkladı. Ancak, bunların Fukuşima kazasının ardından halkı yatıştırmak için söylenip söylenmediği henüz bilinmiyor. Örneğin, Almanya kazadan hemen önce nükleer santrallerin 40 yıl olarak planlanan çalışma sürelerinin uzatılmasını görüşüyordu. Günümüzde kapatılanlar çok eski olan (30-40 yıllık) ve sorun çıkartabilecek olan nükleer santrallerdir.

Gerçek: Fukuşima kazasına rağmen bugün dünyada 433 nükleer santral çalışıyor, 56 yeni nükleer santralınımı yapımı sürüyor ve 143 yeni nükleer santral da planlanıyor.

Bir ülke tüm kurulu gücünü yenilenebilir enerji türlerine geçirebilir mi?

Gerçek: Güneş ya da rüzgar gittiğinde elektriksiz kalacağından şimdilik geçemez. Çok büyük piller üretilmediği sürece bunu başarmak imkansızdır. Ya da bu geçişi tamamladığında fabrikaların durmasına, metroların çalışmamasına, kombilerin durmasıyla duşta soğuk suya razı olmaları, vs ... gerekir.

Özel olarak küçük ülkeler, mesela Danimarka Nükleer'i tamamen bırakabilir mi?

Gerçek: Danimarka gibi ülkeler nükleer enerjiyi tamamen bırakabilirler. Enerji hatlarıyla ilgili şöyle bir durum vardır: Komşu ülkelerin hatları birbirine bağlıdır ve birbirlerine enerji geçişi yapabilirler. Ay sonunda geçiş miktarına göre borçlu olan diğer ülkeye borcunu öder. Danimarka'nın çevresinde kurulu enerji gücü olarak çok büyük ülkeler olduğundan, ülke rahatlıkla yenilenebilir enerji üretim türlerine geçebilir. Eksiklerini komşuları aracılığıyla tamamlayacaktır.

Yorum: Benzer şekilde Almanya'nın çevresinde de kurulu güç olarak çok büyük devletler olmasına rağmen bu geçiş Danimarka'ya nazaran biraz sancılı olacaktır. Almanya'da enerjinin yetmediği durumda, çevresindeki ülkelerin Almanya'nın büyük bir bölümünü beslemeleri Danimarka'ya göre çok çok daha zordur.

Yenilenebilir enerji türlerinin yedeği ne olmalıdır?

Gerçek: Yenilenebilir enerjilerde bir azalma olduğunda ülkenizi diğer ülkelere bağımlı kılmamak için kendi kaynaklarınızla çalışan kurulu güç santralleri bulundurmak zorundasınız. Aksi halde, örneğin tüm kurulu gücünüzü doğalgaz santralleri şeklinde yapılandırdığınızı düşünelim, Rusya ile aranız bozulduğunda bir anda elektriksiz kalıverirsiniz.